عناوین مهم
فتق دیسک ( herniated disk) به مشکلی در یکی از بالشتک های لاستیک مانند به نام دیسک اشاره دارد که بین استخوان هایی است که برای ساختن ستون فقرات روی هم قرار می گیرند ، به این استخوان ها مهره می گویند. دیسک ستون فقرات دارای یک مرکز نرم و ژله مانند به نام هسته است. فتق دیسک زمانی رخ می دهد که بخشی از هسته از طریق پارگی حلقوی به بیرون فشار می آورد. فتق دیسک گاهی اوقات دیسک لغزنده یا دیسک پاره شده نیز نامیده می شود. فتق دیسک، که می تواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اغلب در قسمت پایین کمر رخ می دهد. بسته به اینکه فتق دیسک در کجا باشد، می تواند منجر به درد، بی حسی یا ضعف در بازو یا پا شود.بسیاری از مردم هیچ علامتی از فتق دیسک ندارند. برای افرادی که دارای علائم هستند، علائم به مرور زمان بهبود می یابند. معمولاً برای رفع مشکل نیازی به جراحی نیست.
فتق دیسک چیست؟
فتق دیسک زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از دیسک‌های ستون فقرات به دلیل ساییدگی یا آسیب طبیعی پاره شود یا نشت کند. این کار به نخاع فشار می آورد و اعصاب نخاعی را تحریک می کند و منجر به درد، بی حسی و ضعف می شود.
نام های دیگر فتق دیسک عبارتند از:
دیسک برآمده.
دیسک لغزنده.
دیسک پاره شده.
دیسک بیرون زده.
دیسک های برآمده یکی از دلایل اصلی درد گردن، کمر و پا هستند. آنها می توانند در هر جایی در امتداد ستون فقرات اتفاق بیفتند، اما اغلب در قسمت تحتانی کمر یا گردن رخ می دهند. به ندرت پیش می آید که فتق دیسک در قسمت بالایی تا وسط کمر (نخاع قفسه سینه) باشد.
اگر لغزش دیسک را تجربه کرده اید، می دانید که درد می تواند شدید باشد. خبر خوب این است که اکثر موارد خود به خود و بدون نیاز به درمان جراحی برطرف می شوند. اگر بیش از چند هفته علائم داشتید به پزشک مراجعه کنید . پزشکان می توانند گزینه های درمانی را برای شما توضیح دهند و شما را به لذت بردن از فعالیت هایی که دوست دارید برگردانند.
علائم فتق دیسک
بیشتر فتق دیسک ها در قسمت پایین کمر اتفاق می افتد، اما ممکن است در گردن نیز رخ دهد. علائم بستگی به محل قرارگیری دیسک و اینکه آیا دیسک به عصب فشار می آورد یا خیر بستگی دارد. فتق دیسک اغلب یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
درد بازو یا پا : اگر فتق دیسک در قسمت پایین کمر باشد، معمولاً در ناحیه کمر، باسن، ران و ساق پا احساس درد می کنید. ممکن است در بخشی از پای خود نیز درد داشته باشید.
برای فتق دیسک در گردن : معمولاً بیشترین درد را در شانه و بازو احساس خواهید کرد. این درد ممکن است هنگام سرفه، عطسه یا حرکت در موقعیت‌های خاصی به بازو یا پای شما وارد شود. درد اغلب به صورت تیز یا سوزش توصیف می شود.
بی حسی یا گزگز : افرادی که دچار فتق دیسک هستند، اغلب در قسمتی از بدن که توسط اعصاب آسیب دیده ، بی حسی یا گزگز دارند.
ضعف ماهیچه هایی که توسط اعصاب آسیب دیده کار می کنند. این می تواند باعث شود که شما زمین بخورید یا بر توانایی شما در بلند کردن یا نگه داشتن وسایل تاثیر بگذارد.
شما می توانید فتق دیسک بدون علائم داشته باشید. ممکن است ندانید که به آن مبتلا هستید مگر اینکه در تصویربرداری از ستون فقرات دیده شود .
علل فتق دیسک
فتق دیسک اغلب در نتیجه ساییدگی و پارگی تدریجی مرتبط با افزایش سن به نام دژنراسیون دیسک است. با بالا رفتن سن افراد، دیسک‌ها کمتر انعطاف‌پذیر می‌شوند و بیشتر مستعد پارگی یا پاره شدن با فشار یا پیچش جزئی می‌شوند.
اکثر مردم نمی توانند علت فتق دیسک خود را مشخص کنند. گاهی اوقات استفاده از عضلات پشت به جای عضلات ساق و ران برای بلند کردن اجسام سنگین می تواند منجر به فتق دیسک شود. چرخش در حین بلند کردن نیز می تواند باعث فتق دیسک شود. به ندرت، یک رویداد آسیب زا مانند زمین خوردن یا ضربه به پشت می تواند علت باشد .
تشخیص و آزمایشات فتق دیسک
فتق دیسک چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان معاینه فیزیکی کاملی را انجام می دهند. در طول معاینه، پزشک درد، رفلکس‌های عضلانی، احساس و قدرت عضلانی شما را ارزیابی می‌کند. ممکن است یک آزمایش بلند کردن پای مستقیم انجام دهید ( در این آزمایش، به پشت دراز می کشید سپس، پای شما را مستقیماً در هوا بلند می کنند. اگر دردی در پایین پای خود احساس کردید، احتمالاً دیسک پاره شده است. ) پزشک ممکن است یک معاینه عصبی نیز انجام دهد. همچنین ممکن است آزمایش های تصویربرداری زیر انجام دهد از جمله :
اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
عکس اشعه ایکس.
توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.
میلوگرام.
الکترومیوگرافی (EMG).
مطالعه هدایت عصبی
درمان فتق دیسک
برای تسکین درد فتق دیسک در خانه چه کنم؟
در بیشتر موارد، درد ناشی از فتق دیسک به موقع از بین می رود. برای کاهش درد در حین بهبود دیسک، می توانید کارهای زیر را در خانه انجام دهید :
اگر درد شدید است یک تا سه روز استراحت کنید. اما مهم است که از استراحت طولانی مدت برای جلوگیری از سفتی خودداری کنید.
از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
حرارت یا یخ را روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
درمان فتق دیسک چیست؟
اگر علائم شما بهتر نشد ممکن است به درمان پیشرفته تری برای فتق دیسک نیاز داشته باشید. پزشکان از موارد زیر برای درمان استفاده می کنند :
دارو: ممکن است پزشک یک مسکن ضد التهابی یا شل کننده عضلانی تجویز کند.
فیزیوتراپی: یک فیزیوتراپیست به شما یک برنامه تناسب اندام می دهد تا به کاهش فشار روی اعصاب کمک کند. فعالیت بدنی عضلات سفت را شل می کند و گردش خون را بهبود می بخشد.
تزریق نخاعی: تزریق نخاعی که بلوک اپیدورال یا بلوک عصبی نامیده می شود، تزریقی از داروی استروئیدی است که مستقیماً به ستون فقرات وارد می شود.
پیشگیری از فتق دیسک
برای کمک به جلوگیری از فتق دیسک، موارد زیر را انجام دهید:
ورزش کنید. تقویت عضلات تنه باعث تثبیت و حمایت از ستون فقرات می شود.
وضعیت بدن را خوب حفظ کنید. این باعث کاهش فشار روی ستون فقرات و دیسک شما می شود. پشت خود را صاف و در یک راستا نگه دارید، به خصوص زمانی که برای مدت طولانی می نشینید. اجسام سنگین را به درستی بلند کنید، پاهایتان – نه پشتتان – بیشتر کار را انجام دهند.
وزن ایده آل را حفظ کنید. اضافه وزن فشار بیشتری بر ستون فقرات و دیسک وارد می کند و آن ها را مستعد فتق می کند.
سیگار را ترک کنید. از مصرف هر گونه فرآورده دخانی خودداری کنید.
