وقتی اسم بیماری مننژیوم مغزی به گوش افراد می رسد بسیاری از شدت نگرانی و ترس دچار یأس و نا امیدی می شوند. اما آ یا این نگرانی به جا و صحیح است؟ آیا این بیماری کشنده است؟ چه علائم و عوارضی نشان دهنده مننژیوم مغزی است؟ آیا مننژیوم مغزی قابل تشخیص و درمان است؟ همه ی این سؤالات باعث شد در این مطلب تصمیم بگیریم توضیحات مفصلی درباره بیماری مننژیوم مغزی، علائم و عوارض آن و روش های تشخیص و درمان آن ارائه کنیم.

مننژیوم مغزی چیست ؟

مننژیوم مغزی یا مننژیوما یک نوع تومور است که در غشای خارجی مغز و درست در زیر جمجمه ایجاد می شود. به طور مشخص، تومورها در سه لایه خارجی غشای مغز که در اصطلاح مننژ نام دارند به وجود می آیند. اگر چه مننژیوم به صورت تکنیکی نباید یک تومور مغزی در نظر گرفته شود ولی به دلیل این که ممکن است بخش های داخلی مغز ، سلول های عصبی و رگ های خونی سیستم عصبی را تحت فشار قرار دهد در دسته تومورهای مغزی قرار می گیرد. مننژیوم مغزی غالباً به عنوان رایج ترین نوع تومورهای مغزی شناخته می شود.

بسیاری از مننژیوم های مغزی سرعت رشد بسیار آهسته ای دارند و ممکن است سال ها بدون بروزعلائم به رشد خود ادامه دهند. با این حال ممکن است گاهی با فشار و تأثیر مستقیم روی بافت های مجاور مغز ، سلول ها و شریان های خونی آن باعث اختلالات و عوارض جدی شوند. بروز تومور مننژیوم مغزی در خانم ها شایع تر است و عمدتاً در میانسالی رخ می دهد با این حال علائم این بیماری ممکن است در سنین مختلف و حتی در مردان بروز کند. نکته امیدوار کننده در مورد این بیماری این است که به دلیل رشد آهسته در اغلب موارد نیازمند جراحی و درمان های اورژانسی نیست و می توان با نظارت بر روند رشد تومور، روش های درمانی مناسبی برای درمان و کنترل این بیماری انتخاب نمود.

مننژیوم مغزی چه علائمی دارد؟

علائم و نشانه های مننژیوم مغزی عموماً به صورت مقطعی بروز می کند و ممکن است در ابتدا خیلی خفیف باشد. بسته به اینکه تومور مننژیوم در کدام قسمت غشای خارجی مغز تشکیل شده باشد، این بیماری می تواند علائم مختلفی داشته باشد. این علائم عبارتند از:

– تغییرات در بینایی مثل دوبینی، کاهش میدان دید و تار دیدن اجسام
– سردردهای مزمن به خصوص با شدت بیشتر در هنگام صبح
– از دست دادن شنوایی و احساس شنیدن زنگ
– از دست دادن حافظه
– از دست دادن حس بویایی
– از دست دادن حس لامسه
– احساس ضعف در مفاصل دست و پا
– اختلال در تکلم و صحبت کردن

علائم مننژیوم مغزی

چه زمانی باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد؟

اغلب عوارض و نشانه های مننژیوم مغزی در طول زمان بروز پیدا می کنند. با این حال، گاهی اوقات مننژیوم می تواند باعث بروز علائم ناگهانی شود که نیازمند درمان های سریع اورژانسی خواهد بود. اگر بیمار مشکوک به مننژیوم مغزی به طور ناگهانی با علائم زیر روبرو شد، بهتراست سریعاً به اورژانس مراجعه کند.

– اختلال ناگهانی در حس لامسه
– اختلال ناگهانی در حس بینایی و حافظه
– سردردهای ناگهانی و شدید که به مرور زمان بدتر می شوند

در بسیاری از موارد به دلیل این که بیماری مننژیوم مغزی علائم قابل تشخیصی ندارد و ممکن است با عوارض سایر اختلالات مغزی اشتباه گرفته شود، زمانی تشخیص داده می شود که فرد بر اثر دلایلی غیر از وجود تومور مانند سردردهای شدید و مزمن یا ضربات وارده به سر و جمجمه به اورژانس مراجعه می کند و پزشک معالج بیماری را با استفاده از تصاویر سی تی اسکن یا ام آر آی (MRI) مغز تشخیص می دهد.

آیا مننژیوم مغزی می تواند باعث مرگ شود ؟

همان گونه که گفته شد خوشبختانه تومور مننژیوم مغزی در بسیاری از موارد خوش خیم است و با سرعت بسیار کمی رشد می کند. با این حال اگر تشخیص تومور به دلایل مختلف و سهل انگاری بیمار به تعویق بیافتد در موارد شدید می تواند باعث بروز علائم و عوارض شدید منجر به مرگ شود.

چه عواملی باعث ایجاد مننژیوم مغزی می شوند؟

با وجود تحقیقات گسترده ، هنوز محققان به دلایل واحد و مشخصی برای بروز تومور مننژیوم مغزی دست نیافته اند. با این حال عواملی که باعث تغییر در سلول های غشای خارجی مغز و نحوه تکثیر آن ها می شوند ممکن است منجر به ایجاد تومور مننژیوم شوند. این عوامل می تواند در وراثت و یا محیط ریشه داشته باشند. به عنوان مثال، تغییرات شدید هورمونی به خصوص در دوران یائسگی در بانوان می تواند یک عامل محرک در ایجاد مننژیوم مغزی شود. برخی از تحقیقات نیز به وجود عوامل خارجی و محیطی تهدید کننده مانندتماس طولانی با اشعه ها و پرتوهای مضر اشاره کرده اند با این حال نمی توان به طور قطع گفت استفاده مداوم از تلفن همراه می تواند باعث بروز مننژیوم شود.

همانطور که گفته شد ارتباط مستقیمی بین عوامل محیطی و بروز بیماری مننژیوم مغزی شناخته نشده است با این حال از برخی از عوامل ایجاد کننده ریسک که در بسیاری از اختلالات و بیماری های سیستم عصبی مشترک هستند باید تا حد ممکن دوری کرد. این عوامل ریسک عبارتند از:

  •  پرتو درمانی : افرادی که به طور مداوم در معرض اشعه های مضر ناشی از پرتو درمانی هستند ریسک بالایی در ابتلا به مننژیوم مغزی را تجربه می کنند.
  • هورمون های زنانه : از آنجایی که مننژیوم مغزی در بانوان رایج تر است ، محققان را به این نتیجه واداشته که تغییرات شدید هورمونی در خانم ها می تواند نقشی در بروز این بیماری داشته باشد. بعضی از مطالعات از وجود ارتباط بین سرطان سینه و ریسک بروز مننژیوم مغزی پرده برداشته اند.
  •  اختلال سیستم عصبی ناشی از وراثت : اختلالات عصبی ارثی مانند نوروفیبروماتوزیس نوع دوم می توانند ریسک بروز تومور مننژیوم مغزی را افزایش دهند.
  •  چاقی مفرط : شاخص توده ای بدنی یا BMI بسیار زیاد یکی از عوامل ایجاد کننده انواع سرطان های شایع شناخته شده است. بسیاری از تحقیقات به شیوع بالای مننژیوم مغزی در بین افراد چاق اشاره کرده اند با این حال نمی توان به یقین درباره وجود ارتباط مستقیم بین چاقی و  یا جراحی چاقی  و مننژیوم اظهار نظر کرد.

 

مننژیوم مغزی چه عوارضی دارد؟

بیماری تومور مننژیوم مغزی مانند سایر اختلالات سیستم عصبی می تواند عوارض بلند مدت یا موقتی به همراه داشته باشد که این عوارض عبارتند از :

  •  اختلال و کاهش تمرکز
  •  از دست دادن حافظه
  •  تغییرات در خلق و خو و شخصیت افراد
  •  تغییرات در حواس پنج گانه
  •  احساس ضعف در مفاصل
  •  ایجاد اختلال در تکلم

 

روش های تشخیص مننژیوم مغزی

به دلیل اینکه تومور مننژیوم مغزی عمدتاً به طور آهسته رشد می کند تشخیص آن در مراحل اولیه کار دشواری است. علاوه بر این، علائم و نشانه های این بیماری ممکن است با سایر اختلالات سیستم عصبی اشتباه گرفته شوند و حتی به عوارض رایج پیری و افزایش سن نسبت داده شوند. اگر پزشک شما به واسطه تشخیص علائم اولیه به بیماری مننژیوم مغزی مشکوک شد، شما را به پزشک متخصص جراحی مغز و اعصاب برای بررسی بیشتر ارجاع خواهد داد. متخصصین مغز و اعصاب معمولاً از روش های تصویر برداری رایج برای تشخیص اختلالات مغزی مثل مننژیوم استفاده می کنند. این روش ها عبارتند از:

  •  سی تی اسکن : این روش تصویر برداری با استفاده از تابش اشعه ایکس تصاویری از بخش های مختلف سطح مغز را ثبت می کند. گاهی برای وضوح بهتر در تصاویر از ماده حاجب یا محلول های رنگی حاوی ید در تصویر برداری استفاده می شود.
  •  ام آر آ ی : این روش تصویر برداری با استفاده از ایجاد میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویری از سطح مقطع مغز از زوایای مختلف ثبت می کند. به دلیل اسکن سه بعدی وامکان به نمایش گذاشتن قشر داخلی مغز ، ابعاد و جزئیات تومور مننژیوم با دقت بیشتری ثبت می شوند.

در بعضی موارد برای ایجاد اطمینان در خصوص نوع تومور احتمالی و رد احتمال وجود انواع دیگر تومورها از نمونه برداری مغزی یا بایوپسی مغزی استفاده می شود.

 

روش های درمان مننژیوم مغزی

  • جراحی

مننژیوم مغزی عمدتاً تومورهای خوش خیم هستند که مرز و نقاط تأثیر مشخصی دارند. به همین دلیل جراحی در بیشتر موارد می تواند تومور را به طور کامل حذف کند. در این روش، جراح مغز و اعصاب معمولا با استفاده از شکاف قسمتی از جمجمه که تومور زیر آن قرار دارد اشراف و تسلطی کامل به تومور پیدا می کند. هدف از جراحی خارج کردن کامل تومور مننژیوم شامل فیبرها و بافت هایی است که تومور را به بافت خارجی مغز و استخوان جمجمه متصل کرده اند.

اگر چه هدف از جراحی خارج کردن تومور است، اولویت اصلی متخصص جراحی مغز و اعصاب نگهداری و تقویت عملکرد سیستم عصبی بیمار است. در مواردی که حذف کامل تومور ممکن است منجر به عوارض شدید یا حتی مرگ در بیمار شود، جراح معمولا بخش عمده ای از روش های تشخیص مننژیوم مغزی تومور را خارج می کند و سعی می کند با استفاده از روش های درمانی تکمیلی روند رشد تومور را زیر نظر بگیرد. در اینگونه موارد بیمار پس از عمل جراحی در دوره های مشخصی تحت نظرپزشک قرار می گیرد و با استفاده از تصویر برداری ام آر آی روند رشد تومور کنترل می شود. در برخی از بیماران، ممکن است پزشک روش تکمیلی رادیوتراپی یا پرتودرمانی را تشخیص دهد. در این موارد پیچیده و پیشرفته مننژیوما انتخاب پزشک حاذق که به علم روز دنیا مسلط بوده و سالها تجربه در درمان و جراحی تومورهای مغزی داشته باشد می تواند ضامن سلامتی و روند صحیح درمان بیماری در فرد باشد.

  • نظارت بر روند بیماری

نظارت بر روند رشد تومور در یک بازه زمانی مشخص بهترین اقدام ممکن در بیمارانی است که معیارهای زیر را داشته باشند:

– بیماران با علائم خفیف و سرایت نکردن تومور به بخش های مجاور بافت مغز- بیمارانی که مدت زیادی است تومور مننژیوم را با خود به همراه دارند ولی علائم بسیار خفیفی دارند و در طول سال ها تومور رشد چندانی نداشته است و مننژیوم تأثیر خاصی روی کیفیت زندگی آن ها نداشته است.
– بیماران مسن با علائم خفیف و با سرعت رشد آهسته
– بیمارانی که روش های درمانی مختلف در آن ها با ریسک زیادی همراه است

  • پرتو درمانی

پرتو درمانی با استفاده از از پرتوهای اشعه ایکس با قدرت زیاد سعی در از بین بردن و کشتن سلول های سرطانی و کوچک کردن بافت تومور دارد. رادیوتراپی یا همان پرتو درمانی در مواقعی توصیه می شود که تومور با استفاده از جراحی به طور کامل قابل حذف نباشد. روش های جدید پرتو درمانی پیشرفت قابل ملاحظه ای در فرایند درمان ایجاد کرده اند و عوارض این نوع درمان را به طور قابل توجهی کاهش داده اند. انواع مختلفی از پرتو درمانی وجود دارد که در ادامه به معرفی آن ها میپردازیم:

روش های استاندارد تابش اشعه خارجی : در این روش از پرتو درمانی انواع امواج تابشی برای -احاطه تومور استفاده می شوند به شکلی که کمترین آسیب به بافت های سالم مجاور ایجاد شود. ریسک بروز آسیب های بلند مدت پرتو درمانی با استفاده از روش های جدید به شدت کاهش پیدا کرده است. روش های جدید پرتودرمانی شامل رادیوتراپی سه بعدی هم شکل (3D CRT) و رادیو تراپی با شدت تعدیل یافته (IMRT) هستند.

تابش اشعه پروتون : در این روش از اشعه های ناشی از پروتون های رادیواکتیو برای هدف گیری دقیق بافت سرطانی استفاده می شود. این روش با شناسایی طول موج سلول هایسرطانی، از آسیب به بافت های سالم مجاور تا حد زیادی جلوگیری می کند.

– رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) : این روش متدهای مختلفی مانند گامانایف و سایبرنایف دارد و همانطور که از اسمش پیداست خبری از تیغ جراحی در این نوع جراحی نیست. در این روش از پرتوهای مختلف با طول موج های متفاوت برای هدف گرفتن بافت های سرطانی استفاده می شود و مزیت آن ایجاد کمترین آسیب ممکن به بافت های سالم نزدیک تومور مننژیوم است.

روش های درمان مننژیوم مغزی
  • شیمی درمانی

استفاده از شیمی درمانی در درمان مننژیوم مغزی بسیار نادر است و به جز در مواقعی که تومور ابعاد مشخصی ندارد و درمان آن توسط روش های رایج جراحی و پرتودرمانی امکان پذیر نیست استفاده می شود.

  • درمان های تکمیلی

این روزها روش های مختلفی برای تکمیل فرایند درمان مننژیوم مغزی معرفی شده و مورد استفاده قرار می گیرند. این روش ها انواع مختلفی مانند طب سوزنی، هیپنوتیز ، ماساژ ، مدیتیشن و موسیقی درمانی دارند. روش های درمان تکمیلی کمکی به درمان کامل مننژیوم مغزی نمی کنند و به هیچ وجه جایگزین روش های درمانی پزشکی یا جراحی نیستند. با این وجود استفاده از روش های مکمل درمانی، می توانند به کنترل علائم بیماری و کاهش عوارض و بهبودی زودهنگام بیمار پس از جراحی کمک کنند.

بیماران مننژیوم مغزی پس ا ز جراحی چه انتظاری می توانند داشته باشند ؟

در بزرگسالان، سن بیمار در زمان تشخیص تومور یکی از مهم ترین عوامل پیش بینی کننده نتیجه قابل انتظار است. به طور کلی، هر چقدر سن بیمار کمتر باشد ، نتیجه مورد انتظار بهتر خواهد بود. در مواردی که امکان حذف فیزیکی تومور وجود داشته باشد، نتیجه درمان مؤثرتر خواهد بود. در برخی موارد نادر جراحی به دلیل مخاطرات در محل قرارگیری تومور امکان پذیر نیست.اطلاعات برگرفته از مرکز ثبت تومورهای مغزی اداره آمار آمریکا آمارهای بسیار بالا از موفقیت جراحی در درمان تومورهای مغزی مننژیوما را نشان می دهد

ریکاوری و پشتیبانی بیماران مننژیوم مغزی

پس از انجام پروسه درمان، بیماران منانژیوما باید تحت برنامه های مراقبتی خاصی زیر نظر پزشک معالج خود قرار بگیرند. برای کاهش عوارض بیماری مننژیوم مغزی و بهبود سریع تر پیشنهاد می شود بیمار تا حد ممکن از حمایت خانواده و اطرافیان بهره مند شود. در کنار مراقبت های حمایتی تغذیه مناسب و سرشار از انواع ویتامین و پروتئین در بهبودی و کاهش دوران نقاهت پس از درمان تأثیر قابل توجهی دارد. علاوه بر این، بیماران باید تحت نظر پزشک خود به انجام ورزش روزانه بپردازند زیرا انجام ورزش تأثیر بسیار مثبتی بر عملکرد مغز دارد.

چگونه اطلاعات بیشتری در مورد درمان مننژیوم مغزی کسب کنیم ؟

وبسایت های معتبر خارجی زیادی هستند که اطلاعات بسیار کاربردی در مورد بیماری مننژیوم مغزی شامل گزینه های درمان ، پشتیبانی پس از جراحی و غیره ارائه می دهند. در کنار استفاده از منابع معتبر برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص فرایند درمان و هزینه درمان مننژیوم مغزی می توانید با کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران تحت نظر دکتر محمد صمدیان، جراح مغز و اعصاب و قاعده جمجمه و استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی تماس بگیرید.( برای تماس می توانید به راه های ارتباطی صفحه تماس با دکتر مراجعه نمایید.) و با توجه به سال ها تجربه ایشان در زمینه درمان و جراحی تومورهای مغزی و حضور فعال در محیط دانشگاهی که انتشار صدها مقاله علمی معتبر در مجلات بین المللی را به همراه داشته است شاید بتوان با احترام به تمامی اساتید این رشته دکتر محمد صمدیان را بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران نامید.

هیپوتالاموس

هیپوتالاموس (Hypothalamus)، بخشی از مغز است که هسته‌های متعدد عملکردی دارد. نام هیپوتالاموس، از ریشه […]

هیدروسفالی

هیدروسفالی چیست؟ اصطلاح هیدروسفالی از دو کلمه “هیدرو” به معنی “آب” و “سِفال” به معنی […]

مغز انسان

قرن‌هاست که دانشمندان و فیلسوفان مجذوب مغز بوده‌اند، اما تا همین اواخر مغز را تقریباً […]

۱
۲
۳
۴
۵
میانگین امتیازات ۴.۵ از ۵
از مجموع ۱۲ رای

12 Comments

  1. ترنم گفت:

    من با انجام سی تی اسکن متوجه شدم مننژیوم مغزی دارم برای درمان از طری شما میتونم آنلاین مشاوره بگیرم؟

  2. علی گفت:

    مطلب مفید و جامعی بود ممنون از سایتتون

  3. احمدخانی گفت:

    سلام من مراحل شیمی درمانیم رو انجام دادم
    آزمایشات نشون میده که فعلا مشکلی نیست
    اما حالتهام طبیعی نیست علاوه بر اینا مداوم استرس دارم که مجدد…

  4. مهشید خطیری گفت:

    فیلمی که برای جراحی مننژیوم مغزی گزاشتین رو دیدم، اقای دکتر ممنونم از عملی که برام انجام دادین ، روزهای تلخی رو با کمک شما پشت سر گزاشتم

  5. زهرا بقایی گفت:

    ممنون از جراحی هایی ک انجام میدین، واقعا زندگی دوباره رو با کمک خدا به بیمارانتون هدیه میدید

  6. زهرا داوران گفت:

    فیلمی که برای جراحی مننژیم مغزی گزاشتین رو دیدم و یکم ترسم از انجام عمل کمتر شد

  7. سارا گفت:

    سلام من ساکن شهرستان هستم آیا ویزیت آنلاین هم دارید مثلا ام آر آی رو واستون بفرستم؟

  8. نازی گفت:

    سلام ببخشید هزینه جراحی مننژیوم چقدر است؟هیچ بیمه ای هم ندارم

دیدگاهتان را بنویسید