آبسه مغزی و عفونت مغز

آبسه مغزی یک توده چرکی است که در پاسخ به یک عفونت یا ترومای مغزی ایجاد می شود. آبسه مغزی یک موقعیت بسیار خطرناک و تهدید کننده جان بیماران است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، آبسه مغزی ممکن است خدای ناکرده منجر به مرگ بیمار شود.

آبسه مغزی یک تورم مملو از چرک درون سر است. به طور معمول آبسه مغزی زمانی رخ می دهد که باکتری یا قارچ بعد از یک عفونت یا آسیب تروماتیک مغزی (TBI) به درون بافت مغزی نفوذ کرده باشد. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا آبسه توده ای از بافت مرده است که دورش یک غشاء سلولی بوده و درون بافت پارانشیمی مغز تشکیل می شود. عوامل متعددی می توانند منجر به آبسه مغزی شوند که عبارتند از:

تورم ایجاد شده بواسطه آبسه مغزی می تواند جریان خون و اکسیژن را در مغز مسدود سازد. همچنین احتمال ترکیدن و یا پاره شدن آبسه مغزی و پخش شدن عفونت آن در سرتاسر مغز وجود دارد. در صورت عدم درمان به موقع آبسه مغزی می تواند آسیب های ماندگار مغزی را ایجاد نموده و حتی خدای ناکرده منجر به مرگ بیمار شود.

تقریباً در دو سوم موارد آبسه مغزی، علایم در 2 هفته یا کمتر خود را نشان می دهند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران معمولاً بطور متوسط 8 روز بعد از شروع علایم  افراد به جراح مغز و اعصاب مراجعه می کنند. علایم آبسه مغزی عبارتند از:

آبسه مغزی در کودکان شیوع بیشتری می تواند داشته باشد، به این دلیل که عفونت گوش میانی یکی از بیماری های مزمن و شایع دوران کودکی است. علل رایحج آبسه مغزی کودکان ویروسی، قارچی، و باکتریایی است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا علایم عمده آبسه مغزی کودکان شامل تب، سردرد شدید، حالت تهوع و استفراغ، و تغییرات رفتاری است. در صورت شدید بودن آبسه ممکن است حتی کودکان نیازمند دستگاه برای تنفس باشند. در عین حال ممکن است بعد از درمان آبسه، لازم باشد کودکتان برای برای توانبخشی کامل به فیزوتراپی، کاردرمانی، و یا گفتاردرمانی ببرید تا بسرعت عوارض آبسه مغزی از بین بروند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران آبسه مغزی یک فوریت پزشکی و موقعیت اورژانسی محسوب می شود. به همین دلیل درمان آبسه مغزی به طور معمول ترکیبی از موارد زیر حسب تشخیص پزشک و موقعیت و نوع آبسه مغزی بیمار است:

• درمان دارویی: بسته به علت ایجاد کننده آنتی بیوتیک یا داروهای ضد قارچ
• جراحی: امروزه با پیشرفت تکنولوژی تخلیه چرک و آبسه با استفاده از روش های جراحی میکروسکوپی و نورو آندوسکوپی صورت می گیرد. اما در صورتی که وسعت آبسه و ضایعات مغزی حاصل از آن زیاد باشد، از جراحی باز مغزی (کرانیوتومی) استفاده خواهد شد.

درمان با آنتی بیوتیک به طور معمول پیش از تکمیل تشخیص صورت می گیرد تا ریسک مشکلات و عوارض ناشی از بزرگ شدن آبسه احتمالی کاهش یافته و جان بیمار حفظ شود.

در صورتی که اندازه آبسه مغزی بزرگتر از 1 اینچ (2.54 سانتی متر) باشد، معمولاً نیاز به جراحی برای تخلیه آبسه مغزی است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا جراحی آبسه مغزی تحت شرایط زیر صورت می گیرد:

• افزایش مداوم فشار درون جمجمه
• پاسخ ندادن آبسه به درمان دارویی
• داخل آبسه گاز جمع شده باشد.
• احتمال ترکیدن آبسه وجود داشته باشد.

محل دقیق آبسه توسط CT اسکن بطور دقیق مشخص می شود. در صورتی که محل، اندازه و میزان ضایعات ناشی از آبسه قابل دسترسی باشد، توسط نورو آندوسکوپی و جراحی میکروسکوپی با استفاده از یک سوراخ ریز به قطر 5 میلیمتر اقدام به تخلیه چرک و آبسه از درون مغز می شود. اما در صورتی که آبسه مغزی بزرگ باشد، و یا ترکیده و عفونت و ضایعات آن پخش شده باشند، لاجرم جراح مغز و اعصاب ناچار به برداشتن بخش بزرگتری از جمجمه و جراحی کرانیوتومی خواهد بود.

عمل جراحی آبسه مغزی همچون سایر عمل های جراحی و به طور کلی جراحی های پزشکی ممکن است عوارضی داشته باشد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران شایع ترین عارضه همه عمل های جراحی واکنش و حساسیت به مواد هوشبری است که با حالت تهوع و استفراغ پس از به هوش آمدن همراه است و ظرف مدت چند ساعت خود به خود برطرف می شود. عارضه بعدی عمل های جراحی های مغز و اعصاب تب است. حدود 70 درصد بیماران تا 1 هفته پس از هر نوع جراحی مغز ممکن است دچار تب شوند که با مصرف داروهای تب بر و ضد تب این امر براحتی مدیریت خواهد شد. موارد دیگر ممکن است شامل التهاب و یا خونریزی در محل بریدگی و بخیه جراحی باشد که بتدریج ظرف چند روز با جوش خوردن و ترمیم محل جراحی برطرف خواهند شد.