تومور مغزی در کودکان، از علائم تا درمان

تومور مغزی در کودکان به عنوان شایع ترین نوع سرطان در کودکان زیر سن 15 سال می باشد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران دومین دلیل مرگ و میر کودکان به واسطه سرطان، تومور مغزی در کودکان است. به طور معمول شناخت علایم تومورهای مغزی در کودکان دشوار است، چرا که آنها نمی توانند به خوبی و درستی علایم و عوارض تومور مغزی را درک و بیان نمایند. روش تشخیص تومور مغزی در کودکان حسب تصویربرداری با اسکن MRI و نمونه برداری بیوپسی می باشد. شیوه های درمانی تومور مغزی در کودکان شامل جراحی مغز برای تخلیه تومور، شیمی درمانی و رادیوتراپی هستند. لازم است والدین علایم و عوارض بیماری ها به ویژه تومورهای مغزی را به خوبی بشناسند تا در صورت بروز آنها در کودکانشان، به مراجعه سریع به جراح مغز و اعصاب بتوانند به سرعت بهترین روش های درمانی را پیش گرفته و از پیشرفت تومور مغزی و خدای ناخواسته تهدیدات جانی فرزندانشان پیشگیری نمایند.

طبق طبقه بندی رایج در جراحی مغز و اعصاب، انواع تومور مغزی در کودکان و بزرگسالان به دوسته اصلی اولیه با منشاء درون مغز و ثانویه با منشاء خارج از مغز و حاصل متاستاز تقسیم می شوند. بیش از 130 نوع مختلف از تومور مغزی در کودکان می توانند ایجاد شوند. معمولاً نام گذاری این تومورها بر اساس نوع سلول هایی است که از آنها به وجود آمده اند. گاهی اوقات نیز نام محلی از مغز که تومور در آن تشکیل شده نیز بخشی از نام تومور مغزی در کودکان می باشد. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا، تومورهای مغزی در کودکان معمولاً شامل انواع زیر هستند:

در عین حال ممکن است در طناب نخاعی کودکان نیز تومورهایی شکل بگیرند. این تومورها بسته به نوع سلولی که از آن شکل گرفته اند دسته بندی شده و عبارتند از:

• آستروسیتوما
• اپاندیموما
• گانگلیوما

جمجمه انسان به ویژه کودکان فضای اضافی برای چیزی بیش از مغز را ندارد. بنابراین، در طی فرآیند رشد و گسترش تومور مغزی، فشار اضافی به مغز وارد می شود. به این وضعیت فشار مغز یا فشار درون جمجمه گفته می شود. افزایش فشار درون جمجمه و افزایش اجم توده داخل جمجمه منجر به به انسداد مسیرهای جریان مایع مغزی نخاعی می شوند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، عمده علایم تومورهای مغزی کودکان بر همین اساس ایجاد می شوند و عبارتند از:

علایم ناشی از کژکاری و مشکلات عملکردی بافت های مغزی که ناشی از بزرگ شدن تومور مغزی در کودکان هستند، طیف وسیعی داشته و بر اساس محل و وسعت تومور مغزی کاملاً متفاوت و گوناگون می باشند.

طیف متنوعی از انواع تومورهای مغزی در کودکان ممکن است به وجود بیایند. اکثر تومورهای مغزی در کودکان در بخش پس سری ایجاد می شوند که شامل 60 درصد تومورهای مغزی اطفال می گردد. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا رایج ترین تومورهای مغزی در کودکان عبارتند از:

40 درصد باقی مانده تومورهای مغزی در کودکان در نیمکره های مغزی ایجاد می شوند. تومورهای نیمکره های مغزی در کودکان شامل موارد زیر می باشند:

البته رایج ترین انواع تومورها در دوره کودکی شامل انواع تومورهای گلیوما می شود. تومورهای گلیوما از سلول های گلیایی تشکیل شده اند که بافت حامی مغز محسوب می شوند. انواع اصلی تومورهای گلیومال شامل آستروسیتوما و اپاندیموما می باشند. نوعی دیگر تومورهای گلیوما شامل تومورهای ترکیبی گلیال-نورونی هستند. این تومورها ترکیبی از سلول های گلیایی (اکثراً آستروسیت ها) و نورون ها (سلول های گانگلیون می باشند. این تومورهای ترکیبی در هر بخشی از دستگاه اعصاب مرکزی ممکن است ایجاد شوند. اما بیشترین احتمال برای محل ایجاد آنها مخ است.

متاسفانه تاکنون دلیل بروز بسیاری از تومورهای مغزی در کودکان ناشناخته است. تومورهای مغزی در کودکان به طور معمول جزو تومورهای اولیه هستند و از خود مغز یا بافت های اطراف آن ایجاد می شوند. تومورهای اولیه مغزی در کودکان زمانی ایجاد می شوند که سلول های طیعی در DNA خود دچار خطا یا جهش بشوند. این هش ها به سلول ها اجازه می دهند که رشد و تکثیری در سطح بالاتر از حد عادی داشته و زمانی که سلول های عادی و سالم باید بمیرند، به زندگی خود ادامه دهند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراح مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در نتیجه این تکثیر بی رویه، توده نابهنجار سلولی شکل گرفته و بدل به تومور می شود. از نظر ژنتیکی کوکانی که دارای بیماری نوروفیبروماتوز 2 باشند، با احتمال بسیار زیادی دچار تومور مغزی می شوند. همچنین برخی مطالعات نشانگر افزایش ریسک ابتلا به تومور مغزی در کودکانی است که والدین آنها دچار تومور مغزی شده اند. مواجهه با فلزات سنگین و رادیو اکتیو و همچنین مواجهه با پرتوهای خطرناک، مواد شیمیایی و سمی و حضور در میدان های الکترومغناطیسی نیرونمند همچون مسیر کابل ها و دکل ها برق فشار قوی به عنوان عواملی موثر در بروز سرطان ها و تومورهای مغزی در کودکان شناخته شده اند.

در صورتی که تومور مغزی در کودکان در جایی قرار گرفته باشد که بتوان با جراحی مغز به آن دست یافت، یکی از بهترین انتخاب ها، جراحی مغزی برای تخلیه تومور از درون سر فرزند شماست. گاهی اوقات، تومورهای مغزی در کودکان کوچک بوده و به سهولت می توان آن را از بافت های مغزی اطرافش جدا و تخلیه نمود. در این صورت جراحی تخلیه تومور با موفقیت کامل انجام می شود. در مواردی نیز به دلیل حساسیت محل قرار رفتن تومور، درجه و میزان انتشار تومور، و اتصال تومور به بافت مغزی، امکان تخلیه کامل تومور مغزی در کودکان وجود ندارد. در چنین شرایطی برترین جراحان مغز و اعصاب، تا جای ممکن به تخلیه تومور پرداخته و برای از بین بردن باقی آن از شیمی درمانی و رادیو تراپی استفاده می نمایند.

به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا جراحی تومور مغزی در کودکان یک عمل جراحی بسیار ظریف و حساس می باشد که ممکن است از عهده هر جراح مغز و اعصابی بر نیاید. البته امروزه با استفاده از روش های پیشرفته جراحی های نورو آندوسکوپی و میکروسکوپی با استفاده از ابزارهای کامیپوتری نورو مانیتورینگ و جراحی های هدایت شده، ریسک جراحی های تومور مغزی در کودکان بسیار پایین می باشد.

روش های درمانی توموز مغزی در کودکان بسته به نوع، اندازه، و محل تومور مغزی فرزند شما و نیز سن و سطح سلامت کلی وی می توانند متفاوت باشند. تصمیم گیری برای انتخاب نوع درمان انحصاراً توسط جراحان برتر مغز و اعصاب اطفال و با توجه به سوابق درخشان آنها در این حوزه مقدور است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران طیف های درمان تومور مغزی در کودکان شامل اقدامات و موارد زیر می باشند:

• جراحی تومور مغز:

در صورت در دسترس بودن تومور مغزی، وجود امکان جراحی در آن نقطه از مغز، و نیز توان بدنی کودک، جراح مغز و اعصاب می تواند با جراحی باز و یا روش های جراحی بسته شامل نورو آندوسکوپی و جراحی میکروسکوپی اقدام به تخلیه تومور مغزی کودکان نماید.

• رادیوتراپی سنتی:

در رادیوتراپی سنتی معمولاً از اشعه ایکس برای کشتن سلول های سرطانی و تومورهای مغزی استفاده می شود. برخی اوقات سیستم تابش از خارج بدن اشعاه را به تومور اعمال می کند. در روش دیگر که به آن براکی تراپی گفته می شود، منبع پرتو درمانی درون بدن نزدیک توموز مغزی قرار داده می شود.

• درمان با اشعه پروتون:

این روش تنها در برخی مراکز درمانی بسیار تخصصی ایالات متحده برای درمان تومورهای مغزی کودکان ارائه شده است. شدت امواج پروتون در مقایه با رادیوتراپی بسیار بالاتر بوده و عوارض جانبی کوتاه مدت و بلندمدت کمتری نسبت به پرتو درمانی های سنتی موجود دارد.

• رادیوسرجری:

رادیوسرجری استریوتاکتیک با استفاده از چندین سری اشعه های پر قدرت متمرکز بر تومور مغزی به از بین بردن آنها می پردازد. روش های مخالف رادیوسرجری شامل گامانایف و تسریع کننده خطی (LINAC) هستند. معمولاً برای کودکان رادیوسرجری در یک جلسه انجام شده و پس از آن فرزند شما می تواند به شما به خانه بازگردد.

• شیمی درمانی:

داروهای شیمی درمانی به شیوه های مختلف از خوراکی تا  تزریقی هستند. معمولاً برای تومورهای کودکان از داروهای شیمی درمانی تزریقی استفاده می شود که به آن شیمی درمانی درون وریدی گفته می شود

• دارودرمانی هدفمند:

تمرکز بر  درمان نابهنجاری هایی که درون سلول های سرطانی و تومورها قرار دارند. با انسداد این ناهنجاری های می توان سلول های سرطانی و تومورهای مغزی را از بین برد. به طور معمول در این روش داروها به طور مستقیم به خود تومورها تزریق می شوند.

مشاوره رایگان و رزرو نوبت