تومور مخچه رایجترین تومور دستگاه اعصاب مرکزی در کودکان است اما در بزرگسالان بسیار نادر می باشد. اغلب بچه ها علایم شدیدی به دلیل بالا رفتن فشار مغز نشان می دهند که معمولاً نیازمند اقدام فوری برای جراحی مغز و اعصاب می باشد. به گفته دکتر صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران تشخیص تومور مخچه فرآیندی پیچیده و مستلزم بررسی احتمال وجود انواع تومورهای خوش خیم و یا بدخیم (سرطانی) می باشد. در صورت مشاهده علایم تومور مخچه لازم است به سرعت برای بررسی و درمان به موقع به جراح مغز و اعصاب مراجعه فرمایید.
مخچه در پشت سر و زیر مغز قرار دارد و شکل ظاهری آن شبیه مخ منتها با ابعادی کوچکتر و چین خوردگی های کمتر و مرتب تر است. کارکرد مخچه در هماهنگی حرکات ارادی عضلات و حفظ حالت بدنی، تعادل و یادگیری است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا تومور مخچه یک تومور جدی است که علایم و عوارضی شدید داشته که ناشی از فشرده شدن مخچه و ساقه مغز یا مسدود شدن جریان مایع مغزی نخاعی می باشد.
میزان خطر تومور مخچه بستگی به چندین عامل دارد. در صورتی که تومور مخچه بدخیم و سرطانی باشد، احتمال خطر آن بالاست. در عین حال به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران مواردی همچون نوع تومور، اندازه، سرعت رشد، و محل تومور در میزان تهدید تومور مخچه تاثیر دارند. در صورت بسته شدن مسیر جریان مایع مغزی نخاعی و یا فشار به مخچه، بصل النخاع و سی پی انگل تومور مخچه می تواند مخاطرات جانی به همراه داشته باشد.
به طور معمول تومور مخچه در کودکان مشاهده می شود. به همین دلیل شناخت و تفکیک علایم تومور مخچه از رفتارهای طبیعی کودک شما بسیار مهم است. طبق گفته دکتر محمد صمدیان بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا علایم تومور مخچه عبارتند از:
افزایش فشار درون جمجمه | حرکات عضلانی بدون هماهنگی |
استفراغ (معمولاً صبح و بدون حالت تهوع) | مشکلات راه رفتن |
سردرد | بی تعادلی (آتاکسی) |
با توجه به اینکه علایم تومور مخچه ممکن است شبیه علایم سایر بیماری ها باشند، لازم است ابتدا کودک خود را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.
تومور مخچه انواع مختلفی می تواند داشته باشد. یک نوع از دسته بندی بر اساس خوش خیم یا بدخیم (سرطانی) بودن تومور مخچه است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا بر اساس خاستگاه تومور مخچه می توان انواع زیر را برای این تومورهای مغزی در نظر گرفت:
گلیوما گرید پایین اطفال | همانژیو بلاستوما |
گانگلیوسیتومای دیسپلاستیک مخچه (بیماری لرمیت دوکلوس) | تومورهای نادر مخچه |
مدولو بلاستوما | تومورهای نورو اکتودرمی جنینی |
تومورهای آتیپیک تراتوئید/رادبوئید | اپاندیموما |
منظور از تومورهای خوش خیم مخچه آن دسته از تومورهای مخچه هستند که سرطانی نبوده، گرید پایین و سرعت رشد اندکی دارند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران تومورهای خوش خیم مخچه عبارتند از:
انواع گلیوما گرید پایین اطفال
رایج ترین نوع تومورهای مخچه که یک سوم کل تومورهای مغزی گلیوما را شامل می شوند و همراه با نوروفیبروماتوز نوع 1 هستند.
گانگلیوسیتومای دیسپلاستیک مخچه
تومورهایی با رشد کم که معمولاً همراه با سندروم کودن مشاهده می شود.
همانژیو بلاستوما
تومورهای خوش خیم مخچه، ساقه مغز، طناب نخاعی و کانال نخاعی هستند و گاه همراه با بیماری فان هیپل-لیندائو مشاهده می شوند.
تومورهای نادر مخچه
تومورهای گرید 1 و 2 خوش خیم شامل تومورهای دیسمبریو پلاستیک، گانگلیو گلیوما، گانگلیو سیتوما، آستروسیتوما/گانگلیو گلیما دسموپلاستیک نوزادی، و لیپونورو سیتومای مخچه هستند.
تومورهای مخچه به طور معمول موارد نادری بوده و تنها حدود 2 درصد تومورهای مغزی را شامل می شوند. بروز تومورهای مخچه در کودکان بیشتر بوده و در بزرگسالان بسیار نادر است؛ در افراد 15 تا 39 سال 10.71 مورد و در افراد 40 سال به بالا 40.10 مورد در هر 100هزار نفر.
اگر چه تومور مخچه در کودکان بیماری مغزی نادری است، اما بیشترین میزان شیوع این تومورها در کودکان تا 14 سال گزارش شده است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران میزان مرگ و میر کودکان ناشی از تومورهای مغزی ساقه مغز 37.9% و میزان فوت ناشی از تومورهای مخچه 16.6% از بیماران مبتلا می باشد. حدود 8.6% تومورهای جرملاین، 13.5% تومورهای مدولا بلاستوما، 7.9% تومورهای گلیوما گرید پایین، و 6%تومورهای اپاندیموما در کودکان ناشی از جهش های ژنتیک وراثتی هستند.
شیوه درمان تومور مخچه بر اساس نوع، محل، اندازه، وضعیت متاستازی، و سن بیمار تعیین می شود. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران خط اصلی درمان تومور مخچه جراحی مغز می باشد. به طور معمول جراحی تقریباً بلافاصله پس از تشخیص تومور مخچه انجام می شود تا کمترین میزان آسیب به کودک وارد شود. به ویژه چون تومور مخچه معمولاً جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود می کند افزایش فشار درون جمجمه و هیدروسفالی می توانند خطر مرگ را برای بیمار به همراه داشته باشند.
شیمی درمانی تومور مخچه در دو وضعیت صورت می گیرد. گاه ممکن است با توجه به حساسیت محل تومور، جراح مغز و اعصاب نتواند تومور مخچه را به طور کامل از سر تخلیه کند و بنابراین برای تکمیل درمان نیاز به شیمی درمانی است. به گفته دکتر محمد صمدیان، دلیل دیگر انجام شیمی درمانی گرید بالا (3 و 4) بودن تومور مخچه است. در این حالت شیمی درمانی با هدف پیشگیری از ظهور مجدد تومور و عدم نیاز به عمل جراحی مجدد انجام می پذیرد.
تومورهای مخچه تاثیرات منفی زیادی بر مغز فرد می گذارند و به همین دلیل اقدامات درمانی باید در سریعترین زمان ممکن انجام شود. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران متاسفانه در بسیاری اوقات تشخیص تومور مخچه کودکان دیر صورت می گیرد که ناشی از عدم شناخت والدین از علایم و نیز ناتوانی کودکان از بیان علایم خود می باشد. به همین علت، بسیاری از کودکانی که دچار تومور مخچه می شوند تا مدت ها بعد از درمان نیز علایم ضعف و تاخیر شناختی را از خود نشان می دهند. در حدود 20-30 درصد بزرگسالانی که در کودکی تومور مخچه داشته اند مشکلات شدید شناختی، سطح پایین کیفیت زندگی، موفقیت تحصیلی کمتر، و ناتوانی در زندگی مستقل مشاهده می شود.