عناوین مهم
ضربه به سر جزوه رایج ترین علل معلولیت و مرگ در بزرگسالان محسوب می شود. شدت آسیب ناشی از ضربه به سر از یک تورم خفیف تا خونریزی، شکستگی جمجمه، و خونریزی و تخریب بافت های مغزی متغیر است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران حدود 1.7 میلیون نفر سالانه تنها در امریکا دچار ضربه به سر می شوند. در صورت هرگونه ضربه به سر لازم است برای بررسی کامل و جلوگیری از صدمات احتمالی مغز، حتماً به نزدیک ترین اورژانس و یا جراح مغز و اعصاب مراجعه فرمایید.
اقدامات اولیه پس از ضربه به سر
با توجه به اینکه ما از میزان آسیب وارده به ساختارهای داخلی جمجمه پس از ضربه به سر مطلع نیستیم، لازم است پس از ضربه به سر در اولین گام محل آسیب را با یخ بپوشانیم و از فرد آسیب دیده بخواهیم تا دراز بکشد. در صورت امکان و دسترسی، تماس با اورژانس عاقلانه است. اما اگر بتوانیم سریعتر از اورژانس فرد را به به بیمارستان برسانیم، بهتر است تعلل نکنیم. به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین جراح مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا، در صورت وجود خونریزی و شکستگی بیرون و یا کبودی سر، گردن و چشم ها، باید با حداکثر سرعت فرد مصدوم به اورژانس منتقل شود.
چند ساعت بعد از ضربه به سر نباید خوابید؟
در سال های بسیار دور پیش از کاربرد تصویربرداری های CT اسکن و MRI یکی از روش های ارزیابی بیماران دارای ضربه به سر بیدار کردن آنها و یا بیدار نگاه داشتنشان بود. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران امروزه با پیشرفت های مهندسی پزشکی و دانش جراحی مغز و اعصاب دیگر نیازی به این کار نیست.
ضربه به کدام قسمت سر خطرناک است؟
تعیین اهمیت بیشتر یک نقطه از مغز به معنای بی اهمیتی سایر نقاط مغز نیست. بلکه ممکن است ما کارکردهای حیاتی سایر نقاط را هنوز نشناخته باشیم. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا آن بخش هایی از مغز همچون پل مغزی، بصل النخاع و قاعده جمجمه که ساختارهای کنترل کننده تنفس و ضربان قلب و نیز رگ های اصلی مغزی را در خود جای داده اند، در صورتی که هدف ضربه به سر واقع شوند، تهدید جانی بیشتری را متوجه فرد مصدوم می نمایند.
بعد از ضربه به سر چه علائمی خطرناک است؟
طبق توصیه اکید دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران علایم زیر بعد از ضربه به سر خطرناک هستند:
بیهوش شدن | جاری شدن مایع شفاف از گوش |
سردرد مداوم یا تشدید شونده | ناتوانی در بیدار شدن از خواب |
حالت تهوع و یا استفراغ مکرر | ضعف یا بی حسی در انگشتان دست و پا |
تشنج | از دست دادن تعادل و هماهنگی بدنی |
گشاد شدن یک یا هر دو مردمک چشم ها |
بعد از ضربه به سر چه بخوریم؟
بعد از ضربه به سر، لازم است برخی موارد را رعایت نماییم. به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین متحصص مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا مصرف غذاهای سبک در بهبود بعد از ضربه سر بسیار موثرند. منتها ترجیحاً تا زمان مراجعه به اورژانس و پزشک به جز مایعات سبک چیزی میل نشوند. چون ممکن است به دلیل ضربه به سر فرد دچار مشکلات بلع شده باشد که دراین صورت با خوردن ممکن است دچار خدای نکرده خفگی شود. همچنین از مصرف داروهای ضد التهاب همچون ایبوپروفن (ادویل)، ناپروکسن، و آسپیرین اجتناب شود زیرا احتمال خونریزی مغزی را افزایش می دهند.
عوارض ضربه به سر
عوارض ضربه به سر شامل طیف وسیعی هستند که بسته به نوع و شدت ضربه، از یک قرمزی یا تورم ساده تا شکستگی و ضایعات مغزی عمیق می توانند در نوسان باشند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران عوارض اصلی و خطرناک ضربه به سر عبارتند از:
تغییر هوشیاری (از کما و یا حتی مرگ مغزی) | تغییر بویایی و یا چشایی |
تشنج | دوبینی یا از دست دادن بینایی |
هیدروسفالی (تجمع مایع مغزی نخاعی در سر) | مشکلات بلع |
انواع عفونت های مغز و نخاع | سرگیجه |
تخریب عروق مغزی | خواب آلودگی |
سردرد | زنگ زدن گوش |
سرگیجه | از دست دادن شنوایی |
فلج عضلات صورت یا از دست دادن حس د صورت |
ضربه به سر و حالت تهوع
در صورتی که شدت ضربه به سر متوسط و یا شدید باشد، حالت تهوع و استفراغ مداوم در فرد مصدوم مشاهده می شود. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا در صورت مشاهده این علامت باید هر چه سریعتر بیمار را به اورژانس انتقال دهید، زیرا در غیر این صورت خطر تورم مغز، خونریزی، افزایش فشار مغز، سکته مغزی و خدای ناکرده نقص عضو و یا حتی مرگ وجود دارد.
درمان ضربه به سر
گام نخست درمان ضربه به سر مراجه فوری به اورژانس و جراح مغز و اعصاب است. عمده موارد ضربه به سر شامل آسیب های سطحی همچون تورم، و یا خراشیدگی پوست سر هستند. اما به نظر دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران لازم است حتماً تصویربرداری مغزی صورت گیرد تا به طور دقیق وضعیت ساختارهای ظریف مغزی داخل جمجمه و نیز ساختار عروق مغزی بررسی کامل شوند. اگر آسیبی به درون مغز و یا جمجمه وارد نشده باشد، صرفاً با استراحت ظرف چند ساعت تا چند روز عوارض برطرف می شوند. در صورت وجود آسیب های بیشتر گاه نیاز بستری در بیمارستان، مراقبت های ویژه و حتی جراحی است.
درمان باد كردن سر در اثر ضربه
به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا بهترین درمان باد کردن سر در اثر ضربه استفاده از یخ می باشد. در صورتی که پس از تصویربرداری و معاینات جراح مغز و اعصاب آسیبی مشاهده نشد، به راحتی با استفاده از کیسه یخ می توان التهاب و تورم را برطرف نمود.