آندوسکوپی قاعده جمجمه

در اعمال جراحی اندوسکوپیک مغز یا جراحی آندوسکوپیک قاعده جمجمه که کم تهاجمی است جهت دسترسی به تومور از سوراخ های طبیعی ورودی به جمجمه استفاده می کنند.گاه از سوراخ های بینی، سینوس های صورت و یا کنار گوش وارد حفره مغز می شوند تا کمترین آسیب به بافت مغز وارد شود. اندوسکوپ از طریق سوراخ ایجاد شده وارد می شود و تصویر توسط دوربین به مانیتور وصل می شود و محل تومور و یا قسمت پاتولوژیک با وضوح بالا دیده می شود و جراح و تیم آن با مشاهده مانیتور از جایگاه دسترسی به بافت مغز آگاه می شوند. البته که این نوع جراحی به وسایل ظریف و تخصصی احتیاج دارد.

• قاعده جمجمه قسمتی از جمجمه است که مغز را حمایت و به بخش های مختلف تقسیم می کند. عروق خونی و اعصاب مغزی از طریق سوراخ های موجود در آن به بافت مغز در این ناحیه می رسند.

در گذشته، جراح مغز و اعصاب تنها توانایی انجام این عمل جراحی را داشت ولی اکنون جهت جراحی آندوسکوپیک قاعده جمجمه به جراح مغز و اعصاب و همکاری متخصص گوش و حلق و بینی احتیاج است. به بیان دیگر، قسمت هایی که در قاعده جمجمه وجود دارند بسیار حساس، حیاتی و مهم هستند و به همین اندازه دسترسی به آنها سخت است پس به یک تیم تخصصی احتیاج دارد.

دکتر محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با تجربه چند دهه در این رشته با همکاری متخصصان گوش و حلق و بینی بسیاری از بیماران را با این روش جراحی کرده اند و با کمترین عوارض همراه بوده است.

در چند دهه اخیر، تکنیک های جراحی جدید توسط دکتر صمدیان صورت گرفته است که جدیدترین و کم عارضه ترین آن ها ورود از طریق سوراخ بینی (EEA)  می باشد. اگرچه حتما در آینده روش های جدید تری به وجود خواهد آمد که تومورهایی که از طریق بینی قابلیت دسترسی ندارند از طریق راه های طبیعی ورود به مغز و جمجمه صورت پذیرد.

روش های زیادی وجود دارد که بتوان به قاعده جمجمه دست یافت. در گذشته این کار از طریق باز کردن جمجمه و یا باز شدن استخوان های صورت بوده است. بدین صورت که یا یک برش جراحی بر روی پوست سر و برداشتن جمجمه و عضله زیر آن و در نهایت رسیدن به بافت مغز و کنار زدن آن جهت دسترسی به قاعده جمجمه صورت می گرفت. گاه مجبورا به انجام برش جراحی بر روی صورت و یا دهان و ورود از طریق سینوس های صورت بوده است که مراقبت پس از جراحی را سخت تر و موقعیت بیمار را پیچیده و دوره نقاهت را طولانی تر میکرده است. همچنین با خطر مننژیت و یا نشت مایع مغزی-نخاعی همراه بوده است.در بیشتر پاتولوژی های قاعده جمجمه دسترسی تنها از طریق بینی کافی نیست و گاه جهت برداشت کامل تومور یا همنشینی با عروق و اعصاب مغزی تیم جراحی مجبور است یکبار بیمار را از طریق بینی و یکبار از طریق جمجمه عمل کند زیرا با یک روش دسترسی محدود است ولی به این شکل به صورت 360 درجه دسترسی و موقعیت دید خواهند داشت.دکتر محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات و تیم جراحی ایشان با سابقه چندین ساله در این حوزه با اتخاذ تصمیم های حیاتی برای بیمارانشان، بهترین و ایمن ترین روش را انتخاب می کنند.

این روش  جراحی آندوسکوپیک قاعده جمجمه فواید بسیاری برای بیماران دارد و بسیار کم تهاجمی می باشد و موجب بهبود سریع تر بیمار و کمتر شدن دوره نقاهت و درد بیمار می شود البته بسته به بیماری زمینه ای، سن و … دارد که انجام این روش را امکان پذیر می سازد.

خطر آن دقیقا شبیه عمل جراحی باز است و بستگی به محل مورد نظر جراحی و ماهیت پاتولوژی و تومور دارد. اگرچه با کمترین دستکاری به بافت مغز انجام می گیرد و میزان آسیب آن بسیار کم است. احتمال عوارض آن خیلی کم و نادر است ولی در هر صورت به صورت بالقوه وجود دارد مانند:

• تداخل و یا آسیب دائم و یا موقت عملکرد حس و حرکت مثل تکلم، بینایی، حافظه وتعادل
• لخته و آمبولی
• خونریزی
• التهاب
• عفونت
• تشنج
• سکته مغزی
• کما
• نشت مایع مغزی-نخاعی

اگر عمل جراحی آندوسکوپیک قاعده جمجمه پیشنهاد شده باشد، بعضی از آزمایشات لازم و ضروری است.جهت مشاوره پزشکی،تست های آزمایشگاهی، سی تی اسکن و MRI  از قسمت های مختلف مغز گرفته می شود.گاه بعضی از جراحی ها دو مرحله ای می باشد به دلایلی که در بالا ذکر شد. همچنین قبل از عمل به بیمار آموزش داده می شود که پس از جراحی راه بینی بسته است و باید از طریق دهان نفس بکشد.

در روش جراحی آندوسکوپیک قاعده جمجمه از راه بینی(EEA)، پس از برداشته شدن تومور و یا پرشدن حفره با چربی برداشته شده از شکم و یا ران، سوراخ های بینی با گاز آغشته به پماد (تامپون) پر می شود و یک لوله کوچک با قابلیت بادشدن در راه بینی گذاشته می شود تا از خونریزی و چسبندگی جلوگیری کند که پس از حدود یک هفته خارج می شود ولی باز بستگی به وضعیت بیمار دارد که ممکن است متغیر باشد. زمانیکه تامپون های بینی خارج شد، باید بیمار چندین بار در روز با سرم نرمال سالین و یا آب و نمک بینی خود را شست و شو دهد.

در چند هفته اول، بیمار به صورت منظم و روتین هفته ای و یا 10 روز یکبار جهت ویزیت و بررسی مسیر راه های بینی پایش می شود. تا چند هفته و یا 3 تا 4 ماه زخم های بینی بهبود می یابد. البته که بسته به علائم و وضعیت هر بیمار دارد. بیماران باید تا چندین ماه از فعالیت هایی که فشار داخل جمجمه را افزایش می دهد پرهیز کنند.(مثل بلندکردن اجسام سنگین، فوت کردن، خم شدن، عطسه و یا سرفه) در غیر اینصورت احتمال نشت مایع مغزی-نخاعی از طریق سوراخ بینی وجود دارد. بیشتر بیماران با کاهش و یا عدم وجود حس چشایی مواجه می شوند که این طبیعی است زیرا به دلیل کاهش جریان و بسته شدن مسیر بینی این اتفاق رخ می دهد و تا چند هفته پس از جراحی برطرف می شود.

سخن آخر: در نهایت تصمیم گیری روش جراحی به عهده پزشک معالج و مشورت با تیم درمان می باشد و اطلاعات ذکر شده در بالا صرفا جهت اطلاع عام می باشد.

با آرزوی سلامتی و بهبودی بیماران
از طرف دکتر محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات و تیم جراحی ایشان