جراحی عروق مغزی چگونه انجام می شود؟

گرفتگی عروق مغزی ریشه بسیاری از بیماری های مغز به ویژه انواع سکته مغزی است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران، امروزه با استفاده از روش های نورو آندوسکوپی و جراحی های بسته آندو وسکولار، با سرعت و دقت بالایی می توان جراحی عروق مغزی را انجام داد. در صورت عدم درمان، گرفتگی عروق مغزی به راحتی ممکن است منجر به ضایعات جبران ناپذیر و خدای ناکرده مرگ شوند.

دستگاه اعصاب مرکزی همچون تمامی باقی اندام های بدن نیازمند اکسیژن و تغذیه است تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. مغز بیش از هر اندام دیگری در بدن نیازمند اکسیژن است به طوری که در حالت استراحت خود یک پنجم اکسیژن بدن را مصرف می کند. به همین نحو، مغز در برابر کمبود اکسیژن نیز بسیار حساس بوده و ظرف چند دقیقه کمبود اکسیژن سلول های مغزی می میرند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، دو زوج سرخرگ مسئول خون رسانی به مغز هستند که با نام سرخ رگ های مهره ای و سرخ رگ های کاروتید داخلی شناخته می شوند. این 4 سرخ رگ از گردن بالا و به درون جمجمه می روند. انتهای سرخرگ های کاروتید یک حلقه آناتومیک به نام حلقه ویلیس را تشکیل می دهند که مسئول بخش عمده خون رسانی به مغز است.

سایر بخش های دستگاه اعصاب مرکزی شامل مخچه و طناب نخاعی توسط شاخه های منشعب از سرخ رگ های مهره ای تغذیه و اکسیژن رسانی می شوند.

گرفتگی عروق مغزی رایج ترین خطر تهدید کننده زندگی در دستگاه اعصاب مرکزی است. در حقیقت سکته های مغزی سومین دلیل مرگ افراد در جهان می باشند. طبق بررسی های صورت گرفته انجمن جراحی مغز و اعصاب ایالات متحده امریکا سالانه نزدیک به 160 هزار مورد فوت به واسطه بیماری های ناشی از گرفتگی عروق مغزی رخ می دهند که اکثریت آنها افراد بالا 65 سال هستند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، طیف وسیعی از بیماری های مغز و اعصاب، جزو مشکلات ناشی از گرفتگی عروق مغزی هستند. دسته بندی های عمده انواع گرفتگی عروق مغزی عبارتند از:

سکته مغزی:

شامل انواع ایسکمیک (ناشی از گرفتگی رگ یا مویرگ توسط لخته)، هموراژیک (ناشی از پارگی رگ یا مویرگ مغزی) و ایسکمیک گذرا (همانند ایسکمیک اما با لخته و شدتی به مراتب کمتر).

تصلب شرایین (گرفتگی کاروتید):

استنوز کاروتید به معنای سفت شدن کاروتیدهای مغزی به دلیل رسوب گرفتن جدار داخلی آنها می باشد. به طور معمول این رسوب ها ناشی از چربی های اشباع و کلسترول هستند.

آنوریسم مغزی:

آنوریسم مغزی وضعیتی است که در آن بخشی از جدار یکی از رگ های مغزی ضعیف شده و در نتیجه آن قسمت باد می کند. به طور معمول آنوریسم در محل انشعاب رگ های ایجاد می شود، چون ساختار محل هایی از رگ که چنگالی شکل هستند ضعیف تر است. این وضعیت می تواند مادرزادی و یا ناشی بیماری های قلبی/عروقی و مغزی باشد.

بدشکلی های عروقی مغز:

اتصالات نابهنجار و غیر طبیعی سرخ رگی، مویرگی، و یا سیاه رگی که معمولاً در دوره بارداری شکل می گیرند. علت دقیق بروز بدشکلی های عروق مغزی نامشخص است.

بیماری مویا مویا:

این بیماری خاص سرخ رگ های کاروتید مغزی بوده و پیش رونده است و به تدریج منجر به انسداد رگ ها و مویرگ های مغزی می شود. این بیماری در کودکان و بزرگسالان رخ داده و نتیجه آن سکته های مغزی ایسکمیک گذرا است.

آنژیومای وریدی (ناهنجاری های وریدی رشدی):

بدشکلی مادرزادی سیاهرگ های مغزی است که منجر به آسیب های مغزی می شود. طبق گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، بر خلاف تصور گذشته، امروزه مشخص شده حدوداً 55 درصد ناهنجاری های عروق مغزی ناشی از آنژیومای وریدی است.

بدشکلی سیاهرگ گالن (VGM)

این بیماری بسیار مادر در دوران جنینی منجر به آسیب های جدی شده و گاه حتی منجر به از کار افتادن قلب جنین و در نتیجه سقط جنین خواهد شد. بدشکلی سیاهرگ گالن اتصال ناهنجار بین سرخرگ ها و سیاهرگ در محل مویرگ های مغزی است. در بدشکلی سیاه رگی گالن ضخامت دیواره مویرگ ها بیش از بدشکلی های عروق مغزی است.

التهاب رگ های مغزی یا واسکولیت مغزی به معنای وضعیتی است که دیواره رگ ها در مغز و نخاع متورم و ملتهب می شوند. واسکولیت یا التهاب رگ های مغزی وضعیتی بسیار خطرناک اما کاملاً قابل درمان است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در ساختمان پزشکان آریا علل متعددی منجر به واسکولیت مغزی می شوند.

در بسیاری اوقات دلیل دقیق ایجاد واسکولیت مغزی نامشخص است، اما به طور معمول سیستم ایمنی نقش مهمی در بروز واسکولیت دارد. در بیماران دارای واسکولیت به طور عمده سیستم ایمنی بیش از حد فعال شده و به بدن حمله می کند. در بسیاری از موارد واسکولیت نوعی واکنش آلرژیک در دیواره رگ های خونی به وجود می آید که آنها را متورم می کند.

گرفتگی عروق مغزی حسب این که محل و وسعت تاثیرات آن بر بافت های مغزی چگونه است ممکن است متفاوت باشند. گرفتگی عروق مغزی گاه در داخل جمجمه و گاه در گردن رخ می دهند. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، علی رغم وجود تفاوت در علایم گرفتگی های عروقی مختلف مغزی، علایم زیر در اکثر این گرفتگی های مشابه هستند:

زمانی که خون کافی به مغز نرسد اتفاقات بسیار زیادی ممکن است رخ دهند که زیربنای همه آنها کمبود اکسیژن و مواد غذایی برای بافت ها و سلول های مغزی است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، علایم کاهش جریان خون در مغز مشابه علایم سکته مغزی بوده و عبارتند از:

این علایم ممکن است ادامه دار و یا موقت و گذرا باشند. در عین حال ممکن است به دلیل محدود بودن وسعت محدوده تحت تاثیر کاهش جریان خون علایم فوق الذکر در ابتدا ظاهر نشوند.

در صورتی که به وضعیت کاهش جریان خون به مغزی رسیدگی نشود عوارض زیر ممکن است برای شما رخ دهند:

• سکته مغزی
• حمله ایسکمیک مغزی گذرا (TIA)
• آنوریسم مغزی

درمان انتخابی گرفتی عروق مغز جراحی است. جراحی عروق مغزی یکی از شاخه های بسیار پیشرفته در جراحی مغز و اعصاب می باشد که هدف آن برطرف ساختن مشکلات ایجاد شده در ساختار سرخ رگ ها، سیاه رگ ها، و یا مویرگ ها مغز و نخاع است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، روش های جراحی گرفتگی عروق مغزی به طور کلی عبارتند از:

• میکرو سرجری (جراحی محدود) که با روش های حداقل تهاجم و جراحی بسته از بیرون عروق مغزی صورت می گیرند.
• جراحی مغز آندو وسکولار که با روش های جراحی بسته و حداقل تهاجم از درون رگ های مغزی انجام می شوند.

با توجه به اینکه نوع، وسعت، محل، و عوارض ایجاد شده ناشی از گرفتگی عروق مغزی چه باشد، در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، از تکنولوژی های جراحی زیر برای درمان گرفتگی عروق مغزی شما استفاده خواهد شد.:

استنت گذاری:

استفاده از یک لوله بسیار نازک فلزی یا توری برای گشاد گردن مسیر رگ ها و بهبود جریان خون

آمبولیزاسیون:

استفاده از مجموعه ای از ابزارها برای از بین بردن ناهنجاری های عروق مغزی همچون انوریسم، بدشکلی های رگ های مغزی، فیستول، تومور مغزی و …

کلیپس زدن:

استفاده از گیره های مخصوص برای بستن آنوریسم

کویل زدن:

پر کردن درون یک آنوریسم با استفاده از رشته های فلزی بسیار ریز که منجر به لخته شدن خون درون آنوریسم و درمان آن می شود.

تغییر مسیر جریان خون:

استفاده از استنت هایی که جهت جریان خون را از آنوریسم منحرف می کنند.

جراحی بای پس مغزی:

تغییر و اصلاح مسیر جریان خون در محل گرفتگی عروق، ضایعه، تومور و یا ضربه مغزی

مدت زمان جراحی عروق مغزی بستگی به طیف وسیعی از عوامل دارد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی، محل گرفتگی، میزان گرفتگی، نوع گرفتگی، تعداد رگ هایی که دچار گرفتگی شده اند از عوامل مهم مشخص شدن زمان جراحی هستند. در عین حال، در صورت وجود ضایعه مغزی ناشی از گرفتگی عروق مغزی، زمان جراحی مغز ممکن است بالا رود. همچنین، نوع جراحی انتخابی تاثیر زیادی در زمان آن دارد. به طور معمول با توجه به اینکه شیوه انتخابی دکتر محمد صمدیان به عنوان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران، روش های جراحی بسته با استفاده از میکروسکوپ و نورو آندوسکوپی است، به دلیل ایجاد سوراخ های ریز و روش های پیشرفته پزشکی، زمان جراحی و حتی مدت زمان بستری شدن شما بسیار کم خواهند بود و به سرعت می توانید به روال عادی کار و زندگی گذشته خود بازگردید.

جراحی عروق مغزی، دقیقاً جزو جراحی های مغزی بوده و هیچ تفاوتی با سایر جراحی های پزشکی ندارند. بسته به نوع آسیب و تکنیک جراحی مورد استفاده برای شما، مدت زمان بستری و نیز زمان بهبود شما متفاوت خواهد بود. در صورتی که نیاز به جراحی های کرانیوتومی باز برای مغز شما باشد، لازم است پس از عمل جراحی یک شب در بخش مراقبت های ویژه بمانید تا وضعیت علایم حیاتی شما پایدار شود و سپس به بخش عمومی منتقل شده و در صورت تایید پزشک مرخص خواهید شد.

دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، تا جای ممکن در جراحی های خود از روش های جراحی بسته با میکروسکوپ و نورو آندوسکوپ استفاده می نمایند. به این ترتیب لازم نیست بعد از جراحی شما به بخش مراقبت های ویژه منتقل شوید و نهایتاً برای بررسی پایداری علایم حیاتی 1 شب بستری در بخش عمومی بیمارستان را خواهید داشت و سپس شما را از بیمارستان مرخص می نمایند.

پس از تمامی جراحی های مغز، شما احساس خستگی و رخوت زیادی خواهید داشت و به همین دلیل پس از ترخیص از بیمارستان لازم است به مدت چند هفته استراحت نمایید. گاه بین 4 تا 8 هفته زمان برای بهبود پس از جراحی مغز لازم است. محل زخم ها و بخیه های جراحی معمولاً حدود 5 روز بعد از عمل جوش می خورند که این زمان بسته به وضعیت جسمانی و بدنی هر فرد ممکن است بیشتر هم شود.

در زمان خوب شدن در دوره نقاهت، محل زخم و بخیه حین جوش خوردن ممکن است اندکی متورم و دردناک شده و احساس خارش به شما دست دهد که طبیعی است. در صورتی که بخیه‌های شما جذبی باشند خودشان می افتند. در غیر این صورت بین 7 تا 10 روز بعد از جراحی پزشک شما بخیه ها را می کشد. در صورت نیاز به توانبخشی، جراح شما موارد لازم را برایتان تجویز خواهد کرد.

درمان انتخابی گرفتی عروق مغز جراحی است. جراحی عروق مغزی یکی از شاخه های بسیار پیشرفته در جراحی مغز و اعصاب می باشد که هدف آن برطرف ساختن مشکلات ایجاد شده در ساختار سرخ رگ ها، سیاه رگ ها، و یا مویرگ ها مغز و نخاع است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، روش های جراحی گرفتگی عروق مغزی به طور کلی عبارتند از:

• میکرو سرجری (جراحی محدود) که با روش های حداقل تهاجم و جراحی بسته از بیرون عروق مغزی صورت می گیرند.
• جراحی مغز آندو وسکولار که با روش های جراحی بسته و حداقل تهاجم از درون رگ های مغزی انجام می شوند.

با توجه به اینکه نوع، وسعت، محل، و عوارض ایجاد شده ناشی از گرفتگی عروق مغزی چه باشد، در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، از تکنولوژی های جراحی زیر برای درمان گرفتگی عروق مغزی شما استفاده خواهد شد.:

• استنت گذاری:

استفاده از یک لوله بسیار نازک فلزی یا توری برای گشاد گردن مسیر رگ ها و بهبود جریان خون

• آمبولیزاسیون:

استفاده از مجموعه ای از ابزارها برای از بین بردن ناهنجاری های عروق مغزی همچون انوریسم، بدشکلی های رگ های مغزی، فیستول، تومور مغزی و…

• کلیپس زدن:

استفاده از گیره های مخصوص برای بستن آنوریسم

• کویل زدن:

پر کردن درون یک آنوریسم با استفاده از رشته های فلزی بسیار ریز که منجر به لخته شدن خون درون آنوریسم و درمان آن می شود.

• تغییر مسیر جریان خون:

استفاده از استنت هایی که جهت جریان خون را از آنوریسم منحرف می کنند.

• جراحی بای پس مغزی:

تغییر و اصلاح مسیر جریان خون در محل گرفتگی عروق، ضایعه، تومور و یا ضربه مغزی

مدت زمان جراحی عروق مغزی بستگی به طیف وسیعی از عوامل دارد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی، محل گرفتگی، میزان گرفتگی، نوع گرفتگی، تعداد رگ هایی که دچار گرفتگی شده اند از عوامل مهم مشخص شدن زمان جراحی هستند. در عین حال، در صورت وجود ضایعه مغزی ناشی از گرفتگی عروق مغزی، زمان جراحی مغز ممکن است بالا رود. همچنین، نوع جراحی انتخابی تاثیر زیادی در زمان آن دارد. به طور معمول با توجه به اینکه شیوه انتخابی دکتر محمد صمدیان به عنوان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران، روش های جراحی بسته با استفاده از میکروسکوپ و نورو آندوسکوپی است، به دلیل ایجاد سوراخ های ریز و روش های پیشرفته پزشکی، زمان جراحی و حتی مدت زمان بستری شدن شما بسیار کم خواهند بود و به سرعت می توانید به روال عادی کار و زندگی گذشته خود بازگردید.

جراحی عروق مغزی، دقیقاً جزو جراحی های مغزی بوده و هیچ تفاوتی با سایر جراحی های پزشکی ندارند. بسته به نوع آسیب و تکنیک جراحی مورد استفاده برای شما، مدت زمان بستری و نیز زمان بهبود شما متفاوت خواهد بود. در صورتی که نیاز به جراحی های کرانیوتومی باز برای مغز شما باشد، لازم است پس از عمل جراحی یک شب در بخش مراقبت های ویژه بمانید تا وضعیت علایم حیاتی شما پایدار شود و سپس به بخش عمومی منتقل شده و در صورت تایید پزشک مرخص خواهید شد.

دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، تا جای ممکن در جراحی های خود از روش های جراحی بسته با میکروسکوپ و نورو آندوسکوپ استفاده می نمایند. به این ترتیب لازم نیست بعد از جراحی شما به بخش مراقبت های ویژه منتقل شوید و نهایتاً برای بررسی پایداری علایم حیاتی 1 شب بستری در بخش عمومی بیمارستان را خواهید داشت و سپس شما را از بیمارستان مرخص می نمایند.

پس از تمامی جراحی های مغز، شما احساس خستگی و رخوت زیادی خواهید داشت و به همین دلیل پس از ترخیص از بیمارستان لازم است به مدت چند هفته استراحت نمایید. گاه بین 4 تا 8 هفته زمان برای بهبود پس از جراحی مغز لازم است. محل زخم ها و بخیه های جراحی معمولاً حدود 5 روز بعد از عمل جوش می خورند که این زمان بسته به وضعیت جسمانی و بدنی هر فرد ممکن است بیشتر هم شود.

در زمان خوب شدن در دوره نقاهت، محل زخم و بخیه حین جوش خوردن ممکن است اندکی متورم و دردناک شده و احساس خارش به شما دست دهد که طبیعی است. در صورتی که بخیه‌های شما جذبی باشند خودشان می افتند. در غیر این صورت بین 7 تا 10 روز بعد از جراحی پزشک شما بخیه ها را می کشد. در صورت نیاز به توانبخشی، جراح شما موارد لازم را برایتان تجویز خواهد کرد.