عناوین مهم
بیماری شریان کاروتید (Carotid) یا بیماری تنگی عروق مغزی زمانی رخ می‌دهد که رسوبات چربی، به نام پلاک، رگ‌های خونی که خون را به مغز و سر (شریان‌های کاروتید) می‌رسانند را مسدود می‌کنند. این رگ‌های خونی مسدود شده خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهند. در طول سکته مغزی، مغز اکسیژن دریافت نمی‌کند و سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه شروع به مردن می‌کنند. سکته مغزی یکی از علل اصلی مرگ و میر و ناتوانی است.
بیماری شریان کاروتید اغلب به آرامی ایجاد می‌شود. اولین علامت این بیماری ممکن است سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) باشد. TIA کمبود موقت جریان خون به مغز است که باعث آسیب دائمی نمی‌شود. درمان بیماری شریان کاروتید معمولاً شامل تغییرات سبک زندگی، داروها و گاهی اوقات جراحی است.
تنگی شریان کاروتید چیست؟
دو عدد شریان کاروتید وجود دارد ، در هر طرف گردن یکی وجود دارد . این ها شریان‌های بزرگی هستند که خون را به مغز، صورت و سر می‌رسانند. وقتی سالم باشند، این شریان‌ها صاف و باز هستند، مانند یک لوله تمیز که جریان آزاد مایعات را بدون هیچ مانعی امکان‌پذیر می‌کند. سیستم گردش خون بدن شما شبکه‌ای از لوله‌ها است که خون (حاوی مواد مغذی و اکسیژن) را به تمام قسمت‌های بدن شما منتقل می‌کند. ممکن است هر یک از دو شریان گردن یا هر دو دچار تنگی شریان کاروتید شوند. این وضعیت می‌تواند به مرور زمان و بدون مراقبت‌های پزشکی بدتر شود و منجر به سکته مغزی با عوارض شدید شود که می‌تواند شامل مرگ شود .
شیوع تنگی شریان کاروتید در جمعیت تا 5 درصد تخمین زده می‌شود. طبق گزارش انجمن سکته مغزی آمریکا، سکته مغزی در فهرست بیماری‌هایی که باعث مرگ می‌شوند، رتبه پنجم را دارد. تنگی شریان کاروتید چیزی است که معمولاً با گذشت زمان اتفاق می‌افتد و با افزایش سن، خطر ابتلا به این بیماری و همچنین سکته مغزی افزایش می‌یابد.
علائم تنگی عروق مغزی
در مراحل اولیه، بیماری شریان کاروتید اغلب علائمی وجود ندارد.
علائم سکته مغزی یا حمله گذرای مغزی عبارتند از:
بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در صورت یا اندام‌ها، اغلب در یک طرف بدن
مشکل ناگهانی در صحبت کردن و درک گفتار
مشکل ناگهانی در بینایی در یک یا هر دو چشم
سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن تعادل
سردرد ناگهانی و شدید بدون علت شناخته شده
علل تنگی عروق مغزی
بیماری شریان کاروتید ناشی از تجمع رسوبات چربی، معروف به پلاک، در شریان‌هایی است که خون را به مغز می‌رسانند. پلاک‌ها توده‌هایی هستند که شامل کلسترول، چربی و سلول‌های خونی هستند که در شریان تشکیل می‌شوند. این فرآیند تصلب شرایین نامیده می‌شود. شریان‌های کاروتید وقتی با پلاک مسدود می‌شوند، باریک می‌شوند. گرفتگی در شریان‌های کاروتید، رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به مغز را دشوار می‌کند.
علل و عوامل خطر تنگی شریان کاروتید چیست؟
عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را در طول زمان افزایش دهند. برخی از این عوامل را می‌توانید تغییر دهید. برخی دیگر به عوامل دیگر کمک کرده و آنها را تشدید می‌کنند:
سیگار کشیدن و استفاده از محصولات دخانی.
چاقی.
سبک زندگی بی‌تحرک.
فشار خون بالا
کلسترول بالا
دیابت
سن.
تشخیص تنگی شریان کاروتید
تنگی شریان کاروتید اغلب پس از تجربه علائم سکته مغزی تشخیص داده می‌شود. چندین آزمایش وجود دارد که پزشکان برای تأیید تشخیص تنگی شریان کاروتید و کسب اطلاعات بیشتر در مورد اندازه و محل انسداد استفاده می‌کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
سونوگرافی
آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA )
آنژیوگرافی مغزی
آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)
عوارض تنگی شریان کاروتید
بیماری شریان کاروتید حدود ۱۰٪ از سکته‌های مغزی را ایجاد می‌کند. بیماری شریان کاروتید می‌تواند از طریق موارد زیر منجر به سکته مغزی شود:
کاهش جریان خون
پارگی پلاک‌ها
انسداد لخته خون
درمان تنگی شریان کاروتید
هدف اصلی درمان تنگی شریان کاروتید، متوقف کردن پیشرفت بیماری است. این کار با اصلاح سبک زندگی از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش و ترک سیگار آغاز می‌شود. همچنین می‌توان از دوز روزانه آسپرین به همراه داروهایی که فشار خون و کلسترول را کاهش می‌دهند، استفاده کرد.
در موارد شدیدتر و یا مواردی که باعث علائم حمله گذرای مغزی (TIA) یا سکته مغزی می‌شوند، پزشک ممکن است از یک روش جراحی به نام اندآرترکتومی کاروتید برای برداشتن پلاک از شریان کاروتید از طریق برش استفاده کند. به طور جایگزین، جراح ممکن است از طریق یک سوراخ سوزنی بزرگ و در نهایت از طریق شریان مسدود شده، استنت قرار دهد. این کار شریان را تا اندازه مناسب باز می‌کند و در عین حال پلاک را از جریان خون بین استنت و دیواره دور نگه می‌دارد. یک جراح یا متخصص عروق تعیین می‌کند که کدام یک از این روش‌ها برای هر فردی که نیاز به درمان بیماری کاروتید دارد، بهترین است.
هر تنگی کاروتیدی نیاز به درمان جراحی یا مداخله‌ای ندارد، زیرا خود این روش‌ها با خطر همراه هستند. جراحان فقط زمانی این عمل‌ها را به افراد توصیه می‌کنند که خطرات تنگی شدید و یا سکته مغزی از خطر خود عمل بیشتر شود.
