رابطه دیابت و عود تومورهای مغزی

بیماری قند خون (دیابت) به مجموعه ای بیماری های گفته می شود که تنظیم قند خون در آنها به هم خورده است. این بیماری که شکل های گوناگونی دارد خود می تواند در اثر بروز تومورهای مغزی ایجاد شود و در عین حال ممکن است گاه به عود بعضی انواع تومورهای مغزی بدخیم بیانجامد. پژوهش های متعدد نتایج متفاوتی در این زمینه داشته اند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب ایران، لازم است در هر فرد به شکل اختصاصی به بررسی نوع بیماری قند خون و عود تومورهای مغزی بدخیم پرداخته شود. اما به طور کلی، به دلیل اینکه قند خون منجر به افزایش آسیب به بافت های مغزی می شود، بنابراین کنترل آن کمک شایانی به کاهش آسیب به مغز و دستگاه اعصاب مرکزی می کند. همچنین طبق بررسی های کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، در بیماران دارای دیابت زخم ها دیرتر ترمیم شده و بافت های مغزی همچون سایر اندام ها به سمت تخریب می روند. به همین دلیل، کنترل قند خون در افراد دارای انواع تومورهای مغزی بدخیم و خوش خیم، در پیشرفت موفقیت آمیز درمان آنها بسیار حیاتی است.

منظور از قند خون بیماری دیابت است که به طور عام اشاره به بدتنظیمی متابولیسم قند (گلوکز) در بدن می نماید. گلوکز منبع اصلی انرژی در بدن است و از سلول های مغز تا انواع سلول های عضلانی برای فعالیت خود نیازمند گلوکز هستند و از ماده دیگری نمی توانند استفاده کنند. علت ایجاد دیابت بسته به نوع آن متفاوت است. اما دلیل دیابت هر چه باشد، مشکل در تنظیم قند خون است که منجر به افزایش سطح آن در خون و عدم مصرف آن در سلول های بدن است.

به طور عمده بیماری قند خون به دو دسته دیابت شیرین (ملیتوس) و دیابت بی مزه (اینسیپیدوس) تقسیم می شود که هر کدام از نظر آسیب شناسی مسیرهای کاملاً متفاوتی دارند. تنها شباهت موجب نامگذاری این دو دسته بیماری، تغییر در حجم مایعات بدنی، فعالیت کلیه و حجم ادرار بیماران است.

• دیابت شیرین (ملیتوس):

این نوع از بیماری قند به طور خاص مربوط به افزایش قند خون در بدن است و انواع مختلف آن عبارتند از:

• دیابت شیرین نوع 1:

این نوع دیابت به واسطه از دست رفتن سلول های بتا، که تولید کننده انسولین در لوزالمعده هستند، ایجاد می شود. این نوع گاهی اوقات به دلایل مشکلات خود ایمنی و گاهی به دلایل نامعلوم رخ می دهد. 10 درصد از کل دیابت ملیتوس، از دیابت شیرین نوع 1 تشکیل شده است.

دیابت شیرین نوع 1 در هر سنی ممکن است ایجاد شود و تا حد زیادی ارثی است.

• دیابت شیرین نوع 2:

در نوع دوم دیابت شیرین، سلول های بدن نسبت به انسولین مقاوم می شوند. گاهی این نوع دیابت همراه با کاهش نسبی تولید انسولین نیز می باشد. به نظر می رسد دلیل دیابت شیرین نوع 2، ضعیف شدن و یا اخلال در فعالیت گیرنده های انسولین در بدن است. این نوع دیابت، رایج ترین نوع بوده و با تغییر در سبک زندگی و مصرف دارو به خوبی قابل مدیریت و کنترل است. عوامل اصلی ایجاد دیابت شیرین نوع 2، غذاهای چرب، نوشیدنی های شیرین، الکل، برنج سفید و فقدان فعالیت جسمانی کافی روزانه هستند.

• دیابت هیبرید (ترکیبی):

دیابت هیبرید شامل ترکیب وضعیت دیابت کند، ناشی از اختلال ایمنی بزرگسالان و دیابت نوع 2 مستعد کتوسیز در فرد مبتلا می باشد.

• دیابت بارداری:

دیابت ملیتوس دوره بارداری مشابه دیابت شیرین نوع 2 بوده و در 2 تا 10 درصد تمام بارداری های مشاهده می شود. دیابت بارداری در حدود هفته های 24 تا 28 بارداری ایجاد شده و معمولاً پس از زایمان خود به خود از بین می رود. بین 5 تا 10 درصد زنانی که مبتلا به دیابت بارداری می شوند انواع دیگری از دیابت، بخصوص دیابت شیرین نوع 2، را دارند. لازم است تمامی زنان باردار بین هفته های 24 تا 28 بارداری تست دیابت بدهند.

• دیابت بلوغ (MODY):

این نوع دیابت یک بیماری نادر اتوزوم ارثی است که در یکی از چندین ژن منفرد مسئول تولید انسولین رخ می دهد. 1 تا 2 درصد موارد دیابت این نوع بوده و معمولاً در سنین پایین رخ می دهد. میزان شدت و علایم این نوع دیابت بستگی به ژن خاصی دارد که جهش یافته است. اکثر افراد دارای دیابت بلوغ می توانند بدون مصرف انسولین آن را کنترل نمایند.

• نوع طبقه بندی نشده:

این طبقه شامل سیار انواع دیابت شیرین است که جزو طبقات بالا نمی باشند و موارد وقوع بسیار اندکی دارند.

• دیابت بی مزه (اینسیپیدوس)

آنچه قند خون (دیابت) بی مزه خوانده می شود در حقیقت یک بیماری نادر دستگاه هورمونی است که ناشی از مشکلات تولید هورمون آنتی دیورتیک در غده هیپوتالاموس و یا مشکلات نگهداری و ترشح این هورمون توسط بخش پسین غده هیپوفیز می باشد. از دیدگاه فنی این بیماری هیچ ربطی به سطح قند خون در بدن نداشته و تنها دلیل تشابه نام گذاری آن، افزایش حجم ادرار در بیماران مبتلا به آن است.

علل اصلی بروز قند خون شیرین (دیابت ملیتوس) شامل موارد زیر هستند:

علل بروز قند خون بی مزه (دیابت اینسیپیدوس) به طور عمده موارد زیر می باشند:

دیابت و تومورهای مغزی به شکلی دو سویه بر هم تاثیر دارند. از یک سو، تومورهای مغزی بویژه در نواحی هیپوتالاموس و هیپوفیز می‌توانند تنظیم فعالیت لوزالعمده (پانکراس) را در بدن به هم بزنند که می تواند به دیابت ملیتوس ختم شود. در عین حال، در صورت بهم خوردن هورمون‌های تنظیم کارکرد کلیه، وقوع دیابت بی مزه کاملاً محتمل است. از سوی دیگر، دیابت با تغییر فرآیند متابولیسم سالم گلوکز و ایجاد سیکل معیوب، منجر به افزایش مواد سمی سوخت ناقص گلوکز، پلاک‌های بتا آمیلوئید، و رشته های فسفریله تائو در مغز می‌شود که زمینه ساز تخریب بافت‌های مغزی، بیماری‌های نورودژنراتیو و در مواردی ایجاد و یا تشدید تومورهای مغزی است. در عین حال، به دلیل اینکه با افزایش بی رویه قند خون، سلول‌های بدن توان ترمیم خود را از دست می‌دهند، تخریب های بافتی ناشی از تومورهای مغزی در شرایط دیابت تشدید خواهد شد.

در پزشکی مدرن اصلاح سبک زندگی کلید اصلی کنترل قند خون (دیابت) است که شامل موارد زیر می باشد:

• رژیم غذایی کم کالری
• ورزش روزانه
• قطع مصرف مواد غذایی شیرین و شیرین شده (انواع نوشابه)
• مصرف داروهای دیابت
• کاهش وزن
• قطع مصرف دخانیات
• قطع مصرف الکل

• دیابت در تمامی بدن (به جز مغز) بلا استثناء منجر به بروز انواع بافت ها و تومورهای سرطانی می شود. این وضعیت خطرناک است زیرا به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب ایران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در صورت گسترش (متاستاز)، سلول‌های سرطانی به مغز و نخاع راه یافته منجر به ایجاد تومورهای مغزی و نخاعی متاستازی و سرطان‌های ثانویه در مغز خواهند شد.در بررسی‌های صورت گرفته فراتحلیلی تحقیقات انجام شده بر بیش 5 میلیون نفر، دانشمندان دریافتند که در زنان دارای انواع دیابت، احتمال بروز تومورهای مغزی، 24.2% نسبت به جمعیت عادی بیشتر می شود. اما در مردان دارای انواع مختلف دیابت، تفاوت خاصی با جمعیت عادی از نظر ابتلا به انواع تومورهای مغزی بدخیم و خوش خیم مشاهده نشده است. اما در یافته‌ای عجیب، محققان دریافتند، تومورهای غیر سرطانی گلیوما بویژه نوع مننژیوما در بین افرادی که دارای دیابت هستند، به میزانی بسیار کمتر از جمعیت عمومی شایع است.

   

در پزشکی مدرن اصلاح سبک زندگی کلید اصلی کنترل قند خون (دیابت) است که شامل موارد زیر می باشد:

• رژیم غذایی کم کالری
• ورزش روزانه
• قطع مصرف مواد غذایی شیرین و شیرین شده (انواع نوشابه)
• مصرف داروهای دیابت
• کاهش وزن
• قطع مصرف دخانیات
• قطع مصرف الکل

طب سنتی همچون پزشکی طیف وسیعی از فعالیت ها و رژیم غذایی را برای کنترل دیابت (قند خون) ارائه می نماید که عبارتند از:

• رژیم غذایی مدیترانه ای
• استفاده از دمنوش های زیره، گزنه، بابونه، و شنبلیله
• مصرف عرق دارچین، بوقناق، گردو
• خوردن گشنیز، ریحان، جو، سیب، هویج، انار، و شلغم خام
• استفاده از زردچوبه و آویشن در غذا بصورت روزانه
• افزایش فعالیت بدنی

رعایت طبع غذاهای مصرفی