وزوز گوش (زنگ زدن گوش) و تومور مغزی: علامت خطر یا هشداری برای مراقبت بیشتر؟

وزوز گوش (زنگ زدن گوش) به حالتی گفته می شود که فرد در گوش(های) خود صدایی غیر انسانی را مدت زمانی طولانی می‌شنود. علل مختلفی می‌توانند منجر به زنگ زدن گوش شوند که یکی از آنها تومور مغزی نوروم آکوستیک (شوانوم وستیبولار) است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، با جراح به موقع مغز، می‌توان تومورهای نوروم آکوستیک را از سر تخلیه نموده و مشکل وزوز گوش بیماران را به خوبی درمان نمود.

در علم پزشکی، وزوز گوش (زنگ زدن گوش/ تینیتوس) به حالتی گفته می شود که شما احساس می کنید در داخل یک یا هر دو گوشتان صدای زنگ یا صداهای دیگری می آید. صدایی که شما در گوشتان به هنگام وزوز گوش می شنوید توسط یک عامل تولید کننده صدای بیرونی یا سایر افراد اطراف شما ایجاد نشده است. وزوز گوش مشکلی شایع است به طوری که تقریباً 15 تا 20 درصد از افراد دچار آن می شوند. به طور معمول وزوز گوش در سنین بالاتر و سالمندی بیشتر گزارش شده است.

معمولاً وزوز گوش (تینیتوس) یک اختلال ثانویه است. این یعنی وزوز گوش به دلیل یک وضعیت طبی دیگر ایجاد شده و عارضه است، نه خود بیماری. معمولاً زنگ زدن گوش به خاطر مشکلات ضعف شنوایی در سالمندی، آسیب به گوش و یا مشکلات دستگاه گردش خون به وجود می آید. گاهی اوقات نیز بیماری های دیگر همچون تومورهای سر منجر به بروز وزوز و زنگ زدن گوش می شوند. در تقریباً تمامی افرادی که دچار وزوز گوش شده اند، درمان بیماری اصلی، منجر به بهبود تینیتوس شده و یا به میزان زیادی آن را کاهش می دهد.

وزوز گوش (تینیتوس) به طور معمول به صورت صدای ممتد زنگ زدن در یک یا هر دو گوش، بدون وجود هیچ علت صدای خارجی، گزارش می شود. اما زنگ زدن گوش منجر به بروز صداهای دیگری در گوش شما نیز می شود که عبارتند از:

وزوز گوش ممکن است همیشگی باشد یا گه گاه. در مواردی بسیار نادر، تینیتوس به صورت ضربان های ریتم دار و یا صدای عبور سریع ماشین باشد که همگام با ضربان قلب شماست. به این نوع از وزوز گوشی، تینیتوس ضربانی گفته می شود که حتی پزشکان هم حین معاینه می توانند آن را بشنوند.

اتفاقات متعددی می توانند منجر به بروز وزوز گوش (تینیتوس) در شما شوند. نکته جالب توجه اینکه در اکثر اوقات، دلیل دقیق و قطعی وزوز گوش کشف نمی شود. نکته حائز اهمیت این است که نمی توان در شکل های مشابه وزوز گوش، علت یکسانی را برای همه افراد معین نمود و فرآیند تشخیصی توسط متخصصان شنوایی و مغز و اعصاب باید به طور کامل انجام شود. علل رایج جسمانی بروز وزوز گوش عبارتند از:

در کنار موارد فوق، برخی بیماری ها و وضعیت های طبی هستند که می توانند منجر به مشکلات مزمن جسمانی شده و در نتیجه به اعصاب شنوایی شما آسیب بزنند که منجر به ابتلای شما به وزوز گوش (تینیتوس) خواهد شد. این بیماری های عبارتند از:

به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، تومورهای مغزی خوش خیم و غیر سرطانی که در رأس آنها تومور نوروم آکوستیک (شوانوم وستیبولار) قرار دارد، در صورتی که در محدوده اعصاب جمجمه ای مسئول نواحی شنوایی باشند می توانند به تدریج تعادل و شنوایی را مختل نموده و به عنوان اولین نشانه ها منجر به وزوز گوش شوند. به همین دلیل، یکی از موارد لازم برای بررسی در تشخیص وزوز گوش معاینات تخصصی توسط جراحان مغز و اعصاب می باشد.

• نوروم آکوسیتک یا شوانوم وستیبولار یک تومور غیر سرطانی خوشی خیم با رشد کند است. این دسته از تومورها به دلیل رشد بیش از حد سلول های شوان ایجاد می شوند و نامشان به این دلیل شوانوم است. سلول های شوان به طور معمول به شکل غلاف محافظ به دور رشته های عصبی پیچیده و آنها را تقویت و حمایت می نمایند. طبق پژوهش ها و تجارب عملی دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی، در صورتی که تومورهای نوروم آکوستیک بزرگ شوند می توانند به اعصاب صورت و ساختارهای پایه مغزی فشار آورده و آسیب های بسیار زیادی تولید نمایند.تومورهای شوانوم وستیبولار به طور معمول شامل دو نوع هستند:

  • نوروم آکوستیک یک طرفه

  این نوع از تومور نوروم آکوستیک فقط یک گوش را درگیر می کند. رایج ترین نوع شوانوم وستیبولار بوده و در هر سنی ایجاد می شود. البته بیشتر بین 30 تا 60 سالگی مشاهده شده است.

   

  • نوروم آکوستیک دو طرفه

  این نوع از نوروم آکوستیک هر دو گوش را درگیر نموده و منشاء وراثتی دارد. به طور معمول این نوع شوانوم وستیبولار به دلیل بیماری نورو فیبروماتوز 2 ایجاد می شود.

   

شناسایی و تشخیص تومورهای نوروم آکوستیک به دلیل اینکه معمولاً علایم مشکلات شنوایی را دارند، دشوار است. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب در کلینیک قاعده جمجمه و هیپوفیز ساختمان پزشکان آریا، فرآیند تشخیص تومورهای شوانوم وستیبولار به طور عمده با معاینات طبی و جسمانی گوش و شنوایی آغاز می شود. تصویر برداری های مغزی MRI و CT اسکن می توانند به شناسایی محل دقیق و ابعاد تومورهای نوروم آکوستیک کمک شایانی نمایند. هر چه تشخیص تومور نوروم آکوستیک زودتر انجام شود، درمان بهتر و کامل تری صورت خواهد گرفت.

فرآیندهای تشخیصی تومورهای شوانوم آکوستیک عبارتند از:

اغلب تومورهای نوروم آکوستیک را می توان توسط جراحی مغز و اعصاب به طور کامل از سر تخلیه نمود. اما گاهی اوقات اندازه این تومورها در حدی کوچک است که نیاز به جراحی فوری نیست. درمان شوانوم وستیبولار بستگی به سایز تومور، سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی، و تشخیص پزشک جراح مغز و اعصاب دارد. به طور معمول درمان تومور نوروم آکوستیک (شوانوم وستیبولار) شامل چندین روش است. روش های اصلی درمان نوروم آکوستیک طبق نظر دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی عبارتند از:

• جراحی

چندین تکنیک کرانیوتومی (جراحی برش جمجمه) برای درمان شوانوم وستیبولار وجود دارند که معروفترین آنها روش ساب اکسی پیتال، ترنس لابیرنتین، رترو سگموئید (جراحی مغز سوراخ کلید)، و فوسای میانی هستند. هر چه اندازه تومور بزرگتر باشد احتمال تخریب بافت های مغزی توسط تومور بیشتر است. همچنین، در جراحی نیز احتمال دارد هنگام تخلیه تومور ناچار به برداشتن برخی نواحی غیر حساس مغز شوند.

• رادیو سرجری

رادیو سرجری در زمانی صورت می گیرد که در جراحی نتوان تمامی تومور نوروم آکوستیک را از درون مغز تخلیه نمود. همچنین در مواردی که به دلایل وضعیت بیمار یا تشخیص پزشکی، جراحی مغز مقدور نیست می توان از رادیو سرجری استفاده نمود. رادیو سرجری را می توان در 1 جلسه با دوزهای بالای امواج و یا چند جلسه با دوزهای خفیف امواج انجام داد.

• نظارت

در مواردی که نوروم آکوستیک کوچک بوده و سرعت رشد کندی دارد، برخی جراحان ترجیح می‌دهند تنها به نظارت و پایش مستمر تومور با تصویربرداری MRI یا CT اسکن بپردازند. این امر به ویژه در سالمندانی صورت می گیرد که ریسک وجود تومور از ریسک جراحی مغز برای آنها بسیار کمتر است.

• ترمیم شنوایی

در صورت آسیب عصب شنوایی و ضعف شنوایی، جراحان مغز و اعصاب با نصب ایمپلنت پردازش گر صدای Baha در جمجمه فرد بیمار عمل رسانش صدا به گوش درونی را تقویت می نماید. همچنین، بیماران دارای شوانوم آکوستیک دو طرفه نیازمند کاشت حلزون ساقه مغز در جمجمه خود برای بهبود و ترمیم شنوایی خود هستند.

• ترمیم اعصاب جمجمه ای صورت

در صورتی که نوروم آکوستیک به اعصاب جمجمه ای صورت آسیب زده باشد، با بهره گیری از متدهای جراحی پلاستیک می توان حرکات طبیعی عضلات چهره را به آنها باز گرداند.

• توانبخشی

همچون تمامی جراحی های مغز و اعصاب، ممکن است به دلیل وسعت تومور و آسیب های مغزی وارده نیاز به توانبخشی بعد از جراحی باشد. فیزیوتراپی، کاردرمانی، آب درمانی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، اکسیژن درمانی پر فشار، روان درمانی، و گفتار درمانی در تکمیل درمان تومور شوانوم در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران ارائه می شوند.