کاشت ساقه مغز و هر آنچه در مورد آن باید بدانیم

ساقه مغز ساختاری است که مخ را به مخچه و طناب نخاعی متصل می کند و مسئولیت کنترل و تنظیم کارکردهای حیاتی بدن را بر عهده دارد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، کاشت ساقه مغز یک نوع جراحی خاص است که برای درمان مشکلات شنوایی به کار می رود. این روش جراحی علاوه بر نوین و پیشرفته بودن، سطح بسیار بالایی از مهارت را می خواهد به گونه ای که در بسیاری از کشورها انجام آن امکان پذیر نمی باشد.

ساقه مغز ساختاری است که در پایه مغز و مابین قاعده جمجمه و طناب نخاعی قرار گرفته است. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، از نظر فیزیکی و کارکردی، نقش اصلی ساقه مغز مرتبط ساختن مغز با نخاع و مخچه است. از نظر آناتومی ساقه مغ از چهار بخش دیانسفال، میان مغز، پل مغزی، و بصل النخاع تشکیل شده است.

از دیدگاه عملکرد عصبی، وظایف ساختار ساقه مغز متنوع و بسیار مهم بوده و شامل مواردی حیاتی همچون تنظیم سطح تنفس، هوشیاری، فشار خون، ضربان قلب، و خواب می باشند. همچنین، جالب توجه اینجاست که 10 جفت از 12 جفت عصب مغزی در ساختار ساقه مغز قرار گرفته اند.

با وجودی که ساقه مغز از نظر تکاملی بسیار قدیم است، اما یکی از پیچیده ترین و مهمترین بخش های مغزی در انسان به شمار می آید. نقش زیربنایی ساختار مغز انتقال تمامی آن اطلاعاتی است که برای هوش و تجزیه و تحلیل ما از محیط به کار می آیند.

در برخی موارد که ضعف شنوایی عمیق مادرزادی وجود دارد، روش های رایج کاشت ایمپلنت بر عصب شنوایی گزینه درمانی پاسخگو نیست. به طور معمول این موارد شامل افرادی است که به طور مادرزادی عصب شنوایی نداشته و ناشنوایی عمیق دارند. به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین جراح مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، برای کودکانی که عصب شنوایی ندارند، می توان ایمپلنت های مخصوص شنوایی را به طور مستقیم توسط روش های نوین جراحی مغز و اعصاب داخل ساقه مغز ایشان نصب نمود.

کاشت ایمپلنت در ساقه مغز به طور مستقیم مسیرهای شنوایی را در ساقه مغز تحریک کرده و در حقیقت عصب شنوایی و گوش داخلی را دور می زند. کاشت ایمپلنت در ساقه مغز در ابتدا برای بیماران مبتلا به نورو فیبروماتوز نوع 2 با تومورهای شوانوم شنوایی ابداع شده بود. اما امروزه افزون بر افرادی که تومورهای مغزی آسیب زا برای عصب شنوایی دارند، در افرادی که مشکلات مادرزادی شنوایی دارند نیز کاشت الکترود ساقه مغز صورت می گیرد.

کاشت ایمپلنت شنوایی در ساقه مغز تکنیکی کاملاً پیچیده است که توسط جراحان برتر مغز و اعصاب با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته جراحی میکروسکوپی مغز صورت می پذیرد. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در ساختمان پزشکان آریا، ایمپلنت هایی که در ساقه مغز برای درمان ناشنوایی کاشته می شوند سه بخش اصلی دارند:

• یک میکروفون و یک پردازشگر صدا که پشت گوش برای گرفتن صدا قرار می گیرند.
• یک میکرو چیپ رمزگردانی که زیر پوست برای انتقال اطلاعات گردآوری شده توسط میکروفون کاشته می شود.
• الکترودهایی که مستقیماً به ساقه مغز متصل شده و هنگامی که فعال می شوند، پالس های عصبی صدا را به مراکز عصبی پردازش شنوایی ارسال می کنند.

الکترودهایی که به ساقه مغز متصل می شوند یا به شکل سوزنی و نفوذی بوده و یا به شکل صفحه ای و پهن هستند. جراح مغز و اعصاب با ایجاد شکافی در پشت گوش با جراحی میکروسکوپی و نورو آندوسکوپ بر روی جمجمه اقدام به نصب آنها نموده و سپس میکرو چیپ در زیر پوست نصب می شود. در فاز انتهایی میکروفون و پردازشگر صدا بر پایه های اتصالات بیرون جمجمه نصب خواهند شد.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، جراحی کاشت الکترود در ساقه مغز نتایج بسیار درخشانی در بازگرداندن شنوایی افراد و یا ایجاد شنوایی برای کسانی که مادرزادی دچار نقصان شنوایی بوده اند، به همراه داشته است. هر چند این روش در ابتدای راه خود است و ممکن است برخی افراد از درک مکالمات پیچیده، سریع، و یا آرام دیگران ناتوان باشند، اما به مقدار بسیار زیادی توانایی شنیدن را به دست می آورند و امکان درک بسیاری از صداها و فهم مکالمات با سرعت کم و شمرده را خواهند داشت.

جراحی کاشت الکترود در ساقه مغز یک جراحی پیچیده است که توسط تیمی از جراحان مغز و اعصاب، متخصصان بیهوشی و عصب شناسان رفتاری انجام می شود. در عین حال طی مدت جراحی یک متخصص شنوایی سنجی و یک متخصص الکتروفیزیولوژی نیز به طور مدام حین جراحی ایمپلنت را تست می کنند تا از کارکرد، سلامت و تنظیم درست دستگاه مطمئن شوند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، معمولاً کاشت الکترود در ساقه مغز برای بیماران دارای تومور شنوایی، حین جراحی تخلیه تومور نوروم آکوستیک صورت می گیرد. گاهی اوقات نیز جراحی کاشت ساقه مغز بعد از رادیوتراپی و یا جراحی تومور صورت می گیرد؛ زمانی که فرد دچار مشکلات و آسیب شنوایی شده است.

افراد دارای ناشنوایی مادرزاد، ترومای مغزی، ناهنجاری های مادرزادی گوش درون، و مشکلات عصب شنوایی نیز جراحی مغز و اعصاب جداگانه توسط نورو آندوسکوپ و میکروسکوپ دارند که کلیات آن در همه یکسان است.

عمل جراحی کاشت ساقه مغز روشی بسیار پیچیده و نیازمند تجهیزات پر شماری است. در گام نخست، تجهیزات سخت افزاری ایمپلنت نیازمند دستگاه هایی برای تنظیم و راه اندازی و تست دارند که لازم است حین عمل جراحی تمامی این کارها صورت گیرد. زیرا کاشت درون بدن بوده و دیگر دسترسی به اجزای ایمپلنت به سادگی مقدور نیست. تکنیسین های دستگاه ایمپلنت حین نصب لازم است همراه جراح مغز و اعصاب در اتاق عمل باشند. البته به طور معمول هزینه های ایمپلنت همراه با نصب برای بیماران محاسبه خواهد شد. نکته مهم این است که با توجه به ظرافت و پیچیدگی این تکنولوژی، ایمپلنت های شنوایی کاشت ساقه مغز از خارج وارد شده و مشمول هزینه های ارزی و گمرکی می باشند.

افزون بر این، خود عمل کاشت ساقه مغز، یک جراحی مغزی حرفه ای و میکروسکوپی است که به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، زمان بر، آهسته و نیازمند دقت و صبر بسیار است.

مطابق روال عادی کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران برای تمامی جراحی های مغز و اعصاب، تمامی هزینه ها برای شما عزیزان مطابق تعرفه های حداقلی دولتی و نظام پزشکی محاسبه می شود. همچنین، در صورت داشتن بیمه های خدمات درمانی، قدرالسهم پرداختی شما محاسبه شده و کسورات مربوطه اعمال خواهند شد.

هزینه های بستری و بیمارستان نیز، بسته به نوع بیمارستان دولتی و یا خصوصی، مدت زمان بستری، تجهیزات و پرسنل جراحی مورد نیاز و نیز طرفیت قرارداد با بیمه های خدمات درمانی، محاسبه خواهند شد.

همچون تمامی باقی جراحی های مغز و اعصاب، در صورت وجود بیهوشی عمومی، برای پایش پایداری علایم حیاتی لازم است بیمار بعد از جراحی یک شب در بخش مراقبت های ویژه باشد. بعد از آن به بخش عادی منتقل شده و در اسرع وقت با تشخیص جراح مغز و اعصاب مرخص خواهد شد. به گفته دکتر محمد صمدیان، با توجه به اینکه بخش از ایمپلنت پشت گوش و روی پوست سر نصب می شود، لازم است مراقبت های لازم برای پیشگیری از عفونت در محل بخیه ها و تمرین عدم دستکاری بخش بیرونی ایمپلنت صورت بگیرند.

کاشت الکترود در ساقه مغز به تنهایی منجر به شنوایی طبیعی نمی شود. همچنین، این ایمپلنت ها در حال حاضر و با تکنولوژی موجود به ما کیفیت شنوایی تفکیک نت های موسیقی را نمی دهند. اما افرادی که از ایمپلنت های کاشت ساقه مغز برای شنوایی استفاده می کنند می توانند بین صدای زنگ تلفن و بوق ماشین تفکیک قایل شوند. برخی از افراد می توانند به تفکیک و دقت انواع کلمات را بشنوند، در حالی که برخی دیگر در فهم کلام دشواری دارند.

استفاده از ایمپلنت های کاشت ساقه مغز در ترکیب با توانبخشی، گفتار درمانی، و مهارت های لب خوانی کمک بسیار زیادی برای احیا و یا ایجاد شنوایی برای افرادی می کند که از این حس با ارزش محروم بوده اند.

مشاوره رایگان و رزرو نوبت