تومور ناحیه پینه آل یا غده صنوبری، از علائم تا جراحی و درمان

تومورهای ناحیه پینه آل جزو آن دست از تومورهای اولیه مغزی نادر هستند که در کودکان، نوجوانان و جوانان مشاهده می شوند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران این تومورها که ناشی از غده کاجی یا صنوبری یا پینه آل هستند دارای انواع مختلف از خوش خیم تا سرطانی بدخیم می باشند. در صورت مشاهده علایم تومور مغزی، لازم است به جراح مغز و اعصاب چیره دست مراجعه فرمایید تا با تکنیک های پیشرفته جراحی نورو آندوسکوپی قاعده جمجمه به درمان این تومورها بپردازند.

تومور مغزی پینه آل جزو تومورهای اولیه دستگاه اعصاب مرکزی است. این تومورهای از خود مغز و درون بافت غده پینه آل (کاجی، صنوبری) شکل گرفته و در صورت عدم درمان به موقع می توانند به کل طناب نخاعی گسترش (متاستاز) یابند. به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا تومورهای ناحیه پینه آل در بخش میانی قاعده جمجمه و درست در مجاورت ساقه مغز ایجاد می شوند.

تومورهای ناحیه پینه آل هم در کودکان و نوجوانان و هم در بزرگسالان ممکن است رخ دهند. این تومورهای 2.6% تومورهای اولیه افراد زیر 14 سال و 1.2% تومورهای  افراد 15 تا 39 سال را تشکیل می دهند.

به دلیل اینکه محل بروز این تومورها در میانه مسیر جریان مایع مغزی نخاعی است، احتمال اینکه این تومورها به باقی دستگاه اعصاب مرکزی به ویژه طناب نخاعی متاستاز داده و گسترش یابند، بسیار بالاست. علایم و عوارض تومورهای غده پینه آل عبارتند از:

کیست پینه آل یک فضای پر از مایع درون غده پینه آل (کاجی، صنوبری است). با توجه به اینکه غده پینه آل تقریباً در مرکز مغز قرار دارد و مسئول هورمون های چرخه خواب و بیداری می باشد، کیست ها پینه آل همچون تومورهای غده پینه آل می توانند منجر به بهم خوردن ریتم های شبانه روزی گردند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، کیست های پینه آل به طور معمول در بین 1 تا 5 درصد از جمعیت مشاهده می شوند. اما خوشبختانه کیست پینه آل خوش خیم است و جز موارد بدخیم و سرطانی نمی باشد.

به طور معمول در صورت مشاهده کیست های غده پینه آل، از سر بیمار مجدداً با ماده حاجب اسکن MRI می گیرند تا مطمئن شوند با تومور غده پینه آل اشتباه نشده است. کیست های پینه آل به ندرت دارای علایم و عوارض هستند، اما در صورت داشتن علایم نمی توان آن را به درستی به خود کیست پینه آل منتسب نمود.

در صورتی که افراد به ویژه کودکان علایم یک تومور ناحیه پینه آل را داشته باشند، لازم است ابتدا توسط پزشک اطفال و سپس متخصص مغز و اعصاب معاینه شوند. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا، در گام بعدی لازم است آزمایش خون، آزمایش مایع مغزی نخاعی و تصویر برداری های مغزی CT اسکن و MRI انجام شوند.

در صورتی که تومور در ناحیه پینه آل مشاهده شود، جراح مغز و اعصاب برای تشخیص ماهیت دقیق تومور و طراحی درست درمان، نیازمند نمونه برداری بیوپسی از تومور با روش های جراحی میکروسکوپی و نورو آندوسکوپی است. البته در صورت انجام جراحی نمونه برداری، جراحان برتر مغز و اعصاب اقدام به تخلیه کامل تومور پینه آل و پاکسازی محل آن نیز می نمایند تا نیاز به جراحی مجدد برای درمان نباشد.

علایم تومورهای ناحیه پینه آل بسته به موقعیت دقیق و اندازه تومور ممکن است متفاوت باشند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران علایم عمومی فعال شدن تومور غده پینه آل عبارتند از:

در صورتی که توموری در ناحیه پینه آل یافت شود، اولین گام درمانی، گرفتن آزمایش خون و آزمایش مایع مغزی نخاعی است. تومورهای جرم سل  پروتئین هایی تولید می کنند که در ازمایش خون و مایع مغزی نخاعی می توان آنها را یافت. به گفته دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران واقع در ساختمان پزشکان آریا، در صورتی که تشخیص تومورهای جرم سل باشد، اولین گام درمانی شیمی درمانی است.

در صورتی که احتمال بروز تومور ژرمینوما باشد، لازم است نمونه برداری با روش بیوپسی قبل از آغاز درمان آغاز شود که معمولاً این کار توسط روش های پیشرفته نورو آندوسکپی برای جراحی قاعده جمجمه انجام می شود. در سایر موارد تومورهای پینه آل و یا مواردی که تشخیص نامشخص باشد، در اولین گام جراحی لازم است.

اگر بیماران به دلیل بزرگی تومور پینه آل و مسدود شدن مسیر مایع مغزی نخاعی دچار هیدروسفالی شده باشند، جراحی تخلیه تومور منجر به کاهش فشار وارده به مغز و از بین رفتن هیدروسفالی می شود. در برخی موارد نیز شانت گذاری موقت یا دایم برای تخلیه مایع مغزی نخاعی اضافی از درون جمجمه لازم می شود.

جراحی تومور پینه آل همچون همه جراحی های مغز و اعصاب یک عمل جراحی سنگین محسوب می شود. هر چند امروزه با تکنیک های پیشرفته جراحی های محدود و بسته به کمک نورو آندوسکوپ و میکروسکوپ، جراحی های قاعده جمجمه به ویژه جراحی تومور پینه آل به سرعت و بدون آسیب خاصی انجام می شوند، اما باز هم بعد از جراحی نیاز به مراقبت است.

در جراحی های نورو آندوسکوپی سوراخی به قطر 5 میلیمتر در انتهای حفره بینی یا حلق یا جمجمه بیمار ایجاد می شود و ابزارهای ظریف نورو آندوسکوپ و میکروسکوپ از آن طریق وارد سر می شوند. بیهوشی، برش و درد در این روش ها بسیار کم بوده و بیمار نهایتاً 1 شب در بیمارستان بستری می شود. همچون تمامی جراحی ها، ممکن است محل زخم دچار التهاب، عفونت، ترشح مایعات شفاف و یا حتی خونابه شود که تمامی این علایم موقت بوده و با مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک برطرف می‌شوند.

نکته مهم این است که به هیچ وجه نباید محل زخم عمل را دستکاری نموده و از ور رفتن و یا کشیدن بخیه‌ها خودداری فرمایید تا دچار آسیب، خونریزی و یا عفونت نشوید.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب دانشگاه شهید بهشتی تهران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، نتایج مثبت جراحی تومور پینه آل 70 درصد می باشد. اما لازم به ذکر است که این عدد میانگین بوده و شامل بسیاری از افرادی که تومورهای بدخیم و سرطانی دارند نیز می شود. به این معنا که آمار بهبودی پس از جراحی تومور پینه آل بسیار بالاتر است.