رشته جراحی مغز و اعصاب

رشته جراحی مغز و اعصاب یکی از سخت ترین، طولانی ترین و سنگین ترین گرایش های تخصصی جراح پزشکی در جهان است که هم در دوره تحصیلات و هم در حین کار، فشار زیادی به پزشکان شاغل در این حوزه وارد می کند. بهترین توصیف برای جراحان مغز و اعصاب پزشکان عاشق کار است. زیرا فرآیندهای کاری این رشته در تمامی مسیر تحصیل تا کار طولانی و زمان بر هستند. جراحی مغز و اعصاب با هدف درمان مجموعه ای از آسیب ها شامل انواع تومور، لخته خونی، آنوریسم، صرع، و حتی بیماری پارکینسون در مغز، نخاع و ستون فقرات انجام می شود. تکنیک های مختلفی برای جراحی مغز و نخاع وجود دارند و به گفته دکتر محمد صمدیان بهترین جراح مغز و اعصاب تهران، برای هر یک از مشکلات مغز و نخاع می توان بسته به توانایی جراح از روش های متعددی استفاده کرد. استفاده از تکنولوژی های روز دنیا، جراحی مغز و اعصاب را بدل به یکی از ایمن ترین روش های درمانی نموده و خطرات ناشی از این دسته جراحی بسیار پایین هستند.

جراحی مغز و اعصاب یا نورو سرجری به آن دسته از فرآیندهای جراحی اشاره دارد که مرتبط با مغز و ساختارهای اطراف آن و نیز نخاع و ستون فقرات می باشند. جراحی مغز و اعصاب شاخه بسیار حساسی از پزشکی بوده و جراحان مغز و اعصاب جزو آموزش دیده ترین و حرفه ای ترین جراحان پزشکی محسوب می شوند.

پیشرفت های فن آوری و علمی بویژه در حوزه های کامپیوتر و مهندسی پزشکی امکان اجرای جراحی های مغز و اعصاب را در مورد طیف وسیعی از مشکلات موجود در مغز و نخاع فراهم ساخته و در عین حال متناسب با وضعیت سلامتی و نوع آسیب موجود در دستگاه اعصاب مرکزی بیمار، روش های متنوع و پیشرفته ای نیز برای درمان به وجود آمده اند.

اهداف عمده رشته جراحی مغز و اعصاب به شرح زیر هستند:

• پیشگیری از خونریزی درون مغز
• جراحی تومور و خارج ساختن آن از سر
• آزاد سازی عصبی مغزی که در جایی از مغز گیر کرده است.
• تخلیه آبسه یا خون ناشی از تصادف از سر
• برداشتن فشار از مغز

جراحی مغز و اعصاب فرآیندی حیاتی و پیچیده است. انتخاب نوع جراحی بستگی زیادی به وضعیتی دارد که باید درمان شود. جراحان مغز و اعصاب، در عین حال که بسیار مراقب و از نظر دانش تخصصی به روز هستند، اما هر بیمار را به صورت موردی جدید و منحصر به فرد دیده و در نتیجه برای آنها هر بیمار، وضعیتی کاملاً جدید و منحصر به فرد محسوب می شود.

جراحی مغز و اعصاب برای اصطلاح ناهنجاری های جسمانی درون مغز و نخاع صورت می گیرد. دلیل جراحی می تواند ناشی از نقایص مادرزادی، بیماری، آسیب، و یا سایر موارد باشد. در صورت داشتن هر یک از موارد زیر در محدوده سر، گردن، نخاع و ستون فقرات، شما نیازمند جراحی مغز و اعصاب هستید:

تمامی موقعیت های فوق به طور همیشگی نیازمند جراحی مغز و اعصاب نیستند. اما در اکثر اوقات، بویژه زمانی که خطر آسیب به سلامتی شما زیاد باشد، جراحی مغز و اعصاب بهترین گزینه درمانی محسوب می شود. به عنوان مثال، آنوریسم مغزی نیازمند جراحی نیست، اما در صورتی که دچار پارگی و خون ریزی مغزی شود، ممکن است برای درمان آن تخلیه خون از مغز جراحی مغز برایتان ضروری باشد.

با توجه به وسعت زیاد انواع مشکلات مغز، نخاع و ستون فقرات، تکنیک های بسیار زیاد و پیچیده ای وجود دارند که گاه حتی در تریکب با یکدیگر برای درمان مشکل شما به کار می روند. اینکه چه نوعی از جراحی برای مشکل شما انتخاب شود به عوامل نظیر مهارت جراح مغز و اعصاب شما، نوع مشکل شما، وضعیت و پیچیدگی موجود و در کنار آن، امکانات و زمان در دسترس است. دکتر محمد صمدیان به عنوان استاد دانشگاه و بهترین جراح مغز و اعصاب تهران، ترکیبی از جدیدترین و بهترین روش ها را برای بیماران خود انتخاب  نموده و توصیه همیشگی ایشان، به روز بودن جراحان برای کسب بهترین نتیجه بیمار است.

طبق بررسی های صورت گرفته در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، معروفترین شیوه های جراحی مغز و اعصاب در جهان شامل موارد زیر هستند:

• کرانیوتومی (جراحی باز)

در تکنیک کرانیوتومی، جراح مغز و اعصاب بخشی از جمجمه را بر می دارد تا بتواند تومور، بافت غیر طبیعی، خون، لخته خونی، یا آنوریسم را از درون مغز خارج نماید. افزون بر این، کرانیوتومی برای کاهش فشار وارده بر مغز بعد از آسیب های مغزی تروماتیک (TBI)، سکته مغزی، و یا شکستگی جمجمه نیز به کار می رود.

آن بخش از جمجمه که در کرانیوتومی برداشته می شود، پس از اتمام جراحی مجدداً سر جای خود قرار می گیرد. در برخی موارد که لازم است چند روز یا چند ماه بخشی از جمجمه باز باشد، قطعه استخوان جدا شده جمجمه را در زیر پوست شکم به طور موقت پیوند می زنند تا استخوان زنده بماند و بعد از بهبود مغز، دوباره آن را سر جای خود روی جمجمه متصل می نمایند.

• بیوپسی (کالبدشکافی)

گاهی اوقات پس از تصویر برداری از سر مشخص می شود که نوعی ناهنجاری در مغز وجود دارد. در این صورت جراحان برتر مغز و اعصاب با برش های کوچک بر روی جمجمه، و یا استفاده از سوزن های مخصوص، اقدام به نمونه برداری از آن بافت ها یا سلول های مغزی می نمایند که به این جراحی، بیوپسی گفته می شود. نمونه های به دست آمده با روش بیوپسی به آزمایشگاه های تشخیص طبی ارسال می شود تا آزمایش های کامل روی آنها صورت پذیرد.

• تحریک عمیق مغزی (DBS)

در فرآیندهای تحرکی عمیق مغزی، دستگاهی بسیار ظریف به نام مولد ضربان قابل کاشت (IPG) که با باتری کار می کند طی عمل جراحی در ساختارهای پایه ای و عمقی مغز قرار داده می شود تا در زمان های مناسب به تحریک الکتریکی مغز بپردازد. دکتر محمد صمدیان جراح برتر مغز و اعصاب ایران در ساختمان پزشکان آریا، تحریک عمیق مغزی را برای اختلالات حرکتی به ویژه بیماری پارکینسون تجویز می نمایند.

• نورو آندوسکوپی

یکی از جدیدترین روش های جراحی که با حداقل تهاجم صورت می گیرد، روش نورو آندوسکوپی است. در این تکنیک، با استفاده از یک لوله باریک که به آن آندوسکوپ می گویند، یک برش کوچک به قطر تقریبی 5 میلیمتر در دهان، بینی یا جمجمه بیمار ایجاد شده و جراحی از آن طریق صورت می پذیرد. نورو آندوسکوپ شامل نور، دوربین، و انواع ابزارهای ظریف جراحی در انتهای خود است.

معروفترین نوع نورو آندوسکوپی، جراحی آندوسکوپی ترنس اسنفوئید است که به آن جراحی آندوسکوپی هیپوفیز هم گفته می شود. در این تکنیک، از طریق حفره بینی آندوسکوپ وارد مغز شده و جراح مغز و اعصاب به راحتی تومورها یا ضایعات مغزی در اطراف محدوده هیپوفیز را خارج می کند.

• رفع فشار حفره جمجمه ای پس سری (PFD)

این تکنیک جراحی مغز و اعصاب مربوط به آن بخش هایی از مغز است که به آنها مخچه و ساقه مغز می گویند. به عنوان مورد نمونه، در درمان بدشکلی کیاری، جراح مغز و اعصاب با ایجاد برشی در پشت سر بیمار و برداشتن بخش کوچکی از قاعده جمجمه جراحی خود ر انجام می دهد. این کار منجر به ایجاد فضای بیشتر برای مخچه و کاهش فشار وارد شده به نخاع می گردد.

• ترومبکتومی و درمان آنوریسم مغزی

زمانی که در مغز بیمار لخته خونی (ترومبوز) و یا آنوریسم مغزی (AVM، ناهنجاری رگ های مغزی) وجود داشته باشد، جراح مغز و اعصاب با استفاده از کاتتر و یا سیم های بسیار نازک فلزی از طریق رگ های بزرگ خونی (مثل رگ گروین پا) به سمت مغز رفته و به درمان مشکل عروقی ایجاد شده در درون رگ های مغزی می پردازد.

این تکنیک معمولاً برای درمان لخته های خونی مغزی، آنوریسم، پارگی رگ های خونی مغزی، سکته مغزی، و کاورنومای مغزی به کار می رود و نیازی به باز کردن جمجمه بیمار نیست.

• رادیو سرجری

در برخی موارد، بویژه در درمان تومورهای مغزی و یا سرطان های مغز، جراحان مغز و اعصاب با استفاده از روش های رادیو سرجری استریوتاکتیک به مداوای بیماران می پردازند. معروفترین روش رادیو سرجری، استفاده از گاما نایف (چاقوی گاما) است که بر خلاف نام ظاهری آن هیچ چاقوی واقعی در آن به کار نمی رود. در حقیقت به طور کلی در رادیو سرجری هیچ جراحی به معنای شکافتن و ایجاد برش در بدن بیمار، صورت نمی گیرد.

تکنیک رادیو سرجری نوعی بسیار پیشرفته از پرتو درمانی (رادیو تراپی) است که نیاز به هیچ برشی ندارد. در این نوع خاص پرتو درمانی، تابش های بسیار پرقدرت امواج با فرکانس بالا با استفاده از کامپیوتر به طور مستقیم بر روی تومور مغزی متمرکز شده و در طی 1-2 جلسه تومور مغزی درمان می شود. در رادیو سرجری به علت متمرکز و کوتاه بودن زمان درمان، آسیب بسیار کمی به سایر بافت های مغزی، به ویژه بافت های اطراف تومور مغزی، وارد می شود.

• جراحی لیزر با هدایت MRI

این نوع از جراحی مغز جزو جراحی های بسته و محدود محسوب می شود که برای تومورهای مغزی به کار می رود. در این روش، تومورهای مغزی با استفاده از MRI محل دقیق تومور در مغز مشخص شده و لیزر بجای چاقوی جراحی تومور را هدف گرفته و نابود می کند.

روش جراحی لیزر با هدایت MRI به بویژه برای آن دسته از تومورهایی که جدی هستند (مثل تومور گلیوبلاستوما چند شکلی) و تومورهای مغزی که در نواحی حساس مغزی واقع شده اند، پر کاربرد است. در این روش، درد و خون ریزی بعد از جراحی بسیار کم بوده و دوره نقاهت بعد از عمل در مقایسه با کرانیوتومی بسیار کمتر است.

بیهوشی در جراحی مغز و اعصاب همیشه صورت نمیگیرد، بلکه امکان دارد در مواقعی با توجه به شرایط بیمار و نوع بیماری، از روش جراحی مغز بدون بیهوشی استفاده شود. تکنیک های جراحی مغز بدون بیهوشی (جراحی مغز بیدار)، در ابتدا برای درمان تشنج های صرعی و بیماری پارکینسون به کار می رفتند. اما به تدریج امروزه جراحان برتر مغز و اعصاب از این روش ها برای خارج ساختن آن دسته از تومورهای مغزی استفاده می کنند که نزدیک محدوده های از مغز می باشند که می توانند کارکردهای حیاتی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند.

به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب ایران، بیدار بودن بیمار این امکان را به جراح مغز می دهد که از وی مدام سوالاتی کند تا بتواند محل درست بخش هایی از مغز که مربوط به بینایی، شنوایی، حرکت یا صحبت هستند را مشخص نماید. بر این اساس، جراح مغز به شکلی دقیق، مسیر جراحی مغز شما را هدف گیری و تنظیم می نماید.

بر خلاف تصور عام، در جراحی بدون بیهوشی هم برای شما از داروهای رخوت زا، مسکن، بی حسی، و ضد درد استفاده می شود. متخصصان بیهوشی به دقت فشار خون، ضربان قلب، و سطح اکسیژن شما را طی عمل رسی کرده و در تمام مدت کنار شما هستند. دلیل عدم احساس درد، استفاده از داروهای بیحسی موضعی برای جمجمه و پوست سر می باشد.

حین جراحی بدون بیهوشی، نیاز نیست که شما به طور کام هشیار و خودآگاه باشید. معمولاً متخصصان بیهوشی سطح داروها را حین جراحی مغز طوری تنظیم می کنند که تنها در زمان هایی که لازم است شما بیدار و هشیار باشید. با توجه به اینکه برای پاسخ دادن کلامی به سوالات لازم است شما هشیاری کامل داشته باشید، به طور معمول در جراحی های بدون بیهوشی شما را در حدی به هوش می آورند که بتوانید با فشردن دست یا سایر علایم ساده پاسخ سوالات را بدهید. برخی بیماران بعد از جراحی حتی به یاد نمی آوردند که بیهوش نبوده اند.

یکی از انواع طبقه بندی در تکنیک های جراحی مغز اعصاب، دسته بندی آنها به روش های جراحی قدیم (سنتی) و جدید یا روش های جراحی مغز باز و روش های جراحی مغز بسته است. در روش جراحی مغز باز، جراحان پس از برداشتن بخش های از جمجمه به درمان ساختارهای فیزیکی آسیب دیده در مغز، تخلیه خون و تومور، و یا ترمیم بافت های آسیب دیده می پردازند. اما در روش های جدید که به روش های جراحی بسته مغزی مشهورند، با ایجاد یک برش کوچک بدون درد و خون ریزی زیاد می توان به درمان بیماری های فیزیکی مغز پرداخت.

روش های جراحی بسته به طور عمده شامل سه رویکرد هستند:

• جراحی های آندووسکولار (درون رگی) که با استفاده از کاتتر صورت می گیرند
• جراحی هایی که با استفاده از ایجاد سوراخ های ریز (به قطر 5 میلی متر) در جمجمه، زیر پلک چشم، حفره بینی، و یا حلق انجام می شوند (نورو آندوسکوپی).
• انواع رادیو سرجری های که به طور کلی هیچ برشی ندارند.

در روش های جدید جراحی مغز و اعصاب که جراحان برتر مغز و اعصاب ایران به کار می برند، تا جای ممکن از کرانیوتومی (باز کردن جمجمه) اجتناب می شود و بجای آن از کاتتر و یا نورو آندوسکوپ استفاده می نمایند. این کار منافع بسیار زیادی برای بیماران به همراه دارد که شامل موارد زیر هستند:

• برش های کوچکتر بر بدن (بویژه پوست سر)
• برش های کوچکتر جمجمه
• آسیب کمتر به بافت های سالم مغز
• عدم جابجایی مغز
• دستکاری کمتر مغز و اجزای آن
• درد کمتر حین و پس از جراحی
• خونریزی کمتر حین و پس از جراحی
• نیاز کمتر به داروهای مسکن ضد درد پس از جراحی
• دوره نقاهت کوتاهتر بعد از عمل
• امکان بازگشت بسیار سریع به زندگی عادی بعد از عمل
• ترخیص از بیمارستان نهایتاً ظرف 1-2 روز بعد از جراحی

به گفته دکتر محمد صمدیان، استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران، روش های جراحی مغز بسته نیازمند امکانات پیشرفته، مهارت و تخصص بالای جراح مغز، و تبحر تیم جراحی همکار ایشان هستند. در عین حال جراحی بسته در مورد تمامی تومورهای مغزی قابل اجرا نمی باشد. به همین دلیل، هنوز هم روش جراحی مغز باز بخش عمده ای از جراحی ها را شامل می شود.

طبق گزارش های کلینیک جامع قاعده مغز و هیپوفیز ایران، لیست تومورهای مغزی قابل درمان با استفاده از روش های جراحی بسته عبارتند از:

تمامی فرآیندهای جراحی پزشکی همراه خود خطراتی دارند. جراحی مغز و اعصاب به عنوان یک جراحی عمده و بسیار سنگین نیز همچون باقی جراحی ها ممکن است عوارض و خطراتی برای فرد داشته باشد. این خطرها در همه افراد مشاهده نشده و ممکن است بسته به فرد، توان بدنی، سن، جنسیت، و نوع بیماری متفاوت باشد. خوشبختانه احتمال ریسک این خطرات کم بوده و براحتی قابل مدیریت و درمان هستند. خطرات احتمالی ناشی از جراحی مغز و اعصاب عبارتند از:

دکتر محمد صمدیان به عنوان بهترین استاد جراحی مغز و اعصاب تهران، طبق تجربه و پرونده های سوابق جراحی، احتمال بروز موارد فوق را در بیماران کلینیک قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران در ساختمان پزشکان آریا، بسیار اندک می دانند. تقریباً بسیاری از این موارد در صورت بروز، در همان زمان بستری بعد از عمل در بیمارستان پیش می آیند که با توجه به مراقبت های شبانه روزی کادر درمانی به سرعت تشخیص و بر طرف می شوند.

موضوع کلیدی در انتخاب جراح مغز و اعصاب این است که هیچ گاه نمی توان گفت چه کسی بهترین است. چون هر یک از جراحان مغز و اعصاب تنها در موارد محدودی تخصص دارند. به گفته دکتر محمد صمدیان استاد برتر جراحی مغز و اعصاب تهران، برای اینکه بهترین نتیجه درمانی را بگیرید، لازم است نکات و موارد زیر را برای انتخاب بهترین جراح مغز و اعصاب در نظر داشته باشید:

• داشتن تخصص تایید شده جراحی مغز و اعصاب توسط نظام پزشکی
• داشتن تخصص در حوزه بیماری شما
• داشتن سابقه کاری علمی بالا در بیماری شما
• معرفی توسط منابع تخصصی پزشکی
• نزدیکی به محل سکونت
• در دسترس بودن برای نوبت دهی به موقع
• جنسیت متخصص (در صورتی که نسبت به این امر حساس هستید)
• عضویت هیات علمی در دانشگاه
• انجام جراحی ها متعدد در مورد بیماری شما
• راحتی در دادن اطلاعات محرمانه خود به جراح
• رضایت بیماران قبلی
• قبول کردن بیمه درمانی شما توسط جراح

افزون بر تخصص در حوزه بیماری شما، لازم است جراح مغز و اعصاب در زمینه های متعددی تناسب با وضعیت شما داشته باشد که شامل موارد زیرند:

• سابقه حرفه ای در زمینه مشکل شما
• کمترین فاصله تا محل سکونت شما
• به روز بودن دانش در زمینه بیماری شما
• شرکت منظم در کنگره ها و دوره های آموزش و باز آموزی جراحی مغز و اعصاب
• ارتباط بین فردی مناسب با شما بعنوان بیمار
• عدم دریافت تعرفه و دستمزد بالاتر از نرخ مصوب
• راز داری و عدم افشای اطلاعات بیماری شما حتی برای خانواده و اطرافیانتان
• صبر بالا، بررسی کامل و معاینات همه جانبه برای شناسایی، تشخیص و درمان بیماری شما

هزینه های اولیه شامل هزینه ویزیت در مطب (معاینات، بررسی سوابق و شرح حال، بررسی آزمایشات، و بررسی تصویربرداری ها) است که به طور کامل طبق تعرفه های مصوب دولتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان نظام پزشکی می باشند.

هزینه های تصویربرداری، آزمایشات، داروها، و جراحی بسته به مرکزی که این اقدامات در آن صورت می گیرند، نوع خدمات پزشکی مورد استفاده، بر اساس تعرفه های دولتی و بیمه درمانی مورد استفاده شما، محاسبه خواهند شد. دکتر محمد صمدیان به عنوان یکی از بهترین جراحان مغز و اعصاب ایران در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران، برای بیماران خود هیچ تعرفه و هزینه ای خارج از چهارچوب های مصوب دولتی در نظر نمی گیرند.

بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران، دستمزدی متفاوت و بیشتر از سایر افراد نمی گیرد، بلکه از نظر تخصص، تجربه، و دانش در حوزه مورد نظر شما از دیگر همکاران خود برتر است. تمامی هزینه های درمانی شما در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران طبق تعرفه های مصوب دولتی محاسبه شده و در صورت داشتن بیمه درمانی و تطابق آن با قراردادهای این مرکز، برای دریافت خدمات مورد نظر، حسب تعرفه های آن بیمه مشمول کاهش و تخفیف پرداخت خواهید شد.